Đưa học sinh đi trải nghiệm: Mất bò vẫn chưa lo làm chuồng!

Không cần phải nói, nỗi đau mất mát của gia đình là vô hạn. Tai nạn này nhắc người ta nhớ lại những câu chuyện đau lòng vốn đã muốn quên: học sinh tử nạn trong những chuyến trải nghiệm ngoài nhà trường. Người viết cảm thấy chùn tay và không muốn liệt kê lại những vụ việc xót xa ấy. Cha mẹ cho con đi học cùng nhà trường, thầy cô, bạn bè, chẳng ai nghĩ sẽ đánh mất con vĩnh viễn. Những cái chết thương tâm có thể là tai nạn khách quan nhưng cũng có những lý do đến từ sự tắc trách, tổ chức thiếu an toàn.  

Bảo đảm an toàn nằm trên giấy

Dã ngoại, học ngoại khóa, tiết học trải nghiệm ngoài nhà trường… được các trường tổ chức quanh năm. Tại TP.HCM, có trường tổ chức đi các địa điểm gần thành phố như Củ Chi, Đầm Sen… Có trường muốn cho học trò trải nghiệm cuộc sống thực tế của người dân ở làng hoa Sa Đéc hay TP.Đà Lạt… Mục đích tốt, ý nghĩa hay nhưng làm thế nào đảm bảo an toàn cho hàng ngàn đứa trẻ cùng tụ tập lại ở một môi trường mới mẻ tiềm ẩn rủi ro?

Học sinh Trường THPT chuyên Nguyễn Thị Minh Khai tham gia chuyến trải nghiệm tại Đà Lạt

Cách đây vài tháng, khi đến Đầm Sen đúng ngày một vài trường tiểu học ở Q.5 đưa học sinh tham quan học tập tại đây. Đập vào mắt chúng tôi là cảnh tượng rối ren với hàng ngàn học sinh. Một cô giáo phải “xoay” với chục học sinh chắc chắn không xuể, bởi học sinh này đòi ăn, bạn kia đòi uống, đi vệ sinh… Đủ thứ yêu cầu và cô giáo không thể phân thân. 

Sau sự việc của Sóc Trăng, báo cáo của Sở GD-ĐT tỉnh này cho thấy sở đã có văn bản chấp thuận kế hoạch tổ chức trải nghiệm thực tế của nhà trường; giao trách nhiệm cho trường hướng dẫn các kỹ năng, ý thức đảm bảo an toàn và giao hiệu trưởng chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động, bảo đảm an toàn cho học sinh tham gia. Thế nhưng, sự cố đã xảy ra. Bởi, những thứ họ duyệt, kế hoạch họ xây dựng đều là trên giấy, trong khi tình huống thực tế không thể nào lường hết. 

Con trải nghiệm, mẹ theo bước

Mỗi lần cho con đi dã ngoại cùng trường là một lần phụ huynh đứng ngồi không yên, cứ nơm nớp lo sợ. Chỉ khi nào cô giáo nhắn tin tất cả trở về trường an toàn mới thở phào nhẹ nhõm. Một phụ huynh ở TP.HCM kể, có lần tháp tùng cùng con đi trải nghiệm ở Vũng Tàu mới chứng kiến được cảnh mấy cô giáo trẻ sà vào hàng bán đồ lưu niệm mà quên mất nhiệm vụ để ý các cháu. Sự lơ là, không chuyên nghiệp của các giáo viên trong khâu tổ chức dã ngoại là không thể tránh khỏi, bởi đó không phải là chuyên môn của giáo viên. 

Một trường THCS ở Q.Bình Thạnh chuẩn bị tổ chức cho học sinh đi Đà Lạt, nhiều phụ huynh quyết định không cho con đi vì đông đúc, suối thác… đầy rủi ro. Một học sinh lớp Tám đã giận dỗi cha mẹ và tuyên bố “tuyệt thực” với lý do các bạn khác được đi còn con lại không. Nhưng cậu đâu hiểu rằng quyết định đó là vì an toàn cho bản thân mình. Ngày thường, đi học cha mẹ còn đưa rước thì liệu một mình có thể xoay xở được trong các tình huống rủi ro có thể xảy ra? Cuối cùng, mẹ đành quyết định nghỉ làm để đi cùng con.

Không ai phủ nhận hiệu quả của những tiết học ngoài nhà trường, từ sự giao lưu đến những trải nghiệm thực tế. Đó là bài học cuộc sống. Và chắc chắn hoạt động này sẽ ngày càng được mở rộng. Có điều, thực tế hiện nay có rất nhiều trường cho học sinh đi dã ngoại giống như “lùa vịt”, muốn dạy học sinh kỹ năng sống trong khi thầy cô cũng thiếu kỹ năng quản lý, sơ cứu.

Ai cũng biết học sinh khi tụ lại với nhau đa phần đều hiếu động, lắm trò nhưng hoạt động này lâu nay vẫn được tổ chức rất không chuyên nghiệp. Thường thì trường học sẽ phối hợp với một đơn vị lữ hành đứng ra tổ chức. Họ có kinh nghiệm làm tour, quản trò… nhưng làm gì có được kỹ năng sư phạm, hiểu được tâm tính học trò? Tai nạn xảy ra đã không ít nhưng không biết đến khi nào hoạt động quan trọng này mới được tiến hành một cách bài bản.

Phải nhấn mạnh rằng, muốn đảm bảo an toàn cho trẻ trong những chuyến đi không chỉ cần sự chuẩn bị chu đáo của thầy cô, đơn vị tổ chức mà còn với cả học sinh. Theo các nhà tâm lý giáo dục, nếu được dạy dỗ nghiêm túc, tìm hiểu kỹ càng, có kỹ năng thì đứa trẻ đó thường không dám biểu hiện sự hiếu động thái quá trong các chuyến dã ngoại. Có một thực tế là cha mẹ nuôi dạy con thường hay “dìm hàng” bọn trẻ, luôn lo sợ con không làm được việc này, việc kia, khiến trẻ trở nên tự ti, thiếu kỹ năng, khi “thả” ra bất cứ môi trường nào đều sẽ bất an. 

Thanh Thanh