Đề xuất cơ chế báo chí đặc thù cho TPHCM và Hà Nội

Đại biểu Quốc hội Phan Thị Thanh Phương - Ảnh: Đ.T.

Chiều 23/10, thảo luận về Luật Báo chí, đại biểu Quốc hội Phan Thị Thanh Phương bày tỏ đồng tình với chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước về việc sắp xếp lại hệ thống các cơ quan báo chí theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, hiệu quả, phù hợp với yêu cầu phát triển của nền báo chí cách mạng Việt Nam trong giai đoạn mới.

Tuy nhiên, bà cho rằng, việc sắp xếp không nên đồng nghĩa với đồng nhất, “sáp nhập cơ học” mà cần xét đến yếu tố lịch sử, thương hiệu, khả năng tự chủ và uy tín xã hội. Bởi nếu không sẽ vô tình làm mất đi những thương hiệu báo chí quý giá của đất nước, ảnh hưởng đến hiệu quả thông tin, phản biện và truyền cảm hứng xã hội.

Từ thực tiễn trên, bà đề xuất cho phép một số cơ quan báo chí có thương hiệu, uy tín lớn, tự chủ tài chính hoàn toàn, có phạm vi ảnh hưởng vượt ra ngoài địa phương được giữ tư cách pháp nhân độc lập, được đăng ký là cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện.

Quy định rõ các tiêu chí xác định cơ quan báo chí đặc thù, bao gồm: có thời gian hoạt động tối thiểu 20 năm (có thể 30 năm, 40 năm); có tôn chỉ, mục đích rõ ràng, tuân thủ pháp luật và định hướng chính trị của Đảng; có năng lực tự chủ tài chính; có tầm ảnh hưởng xã hội và uy tín trong nước hoặc quốc tế.

Cơ quan chủ quản (Thành ủy hoặc UBND TPHCM, Hà Nội) chịu trách nhiệm quản lý Nhà nước về định hướng chính trị, nhưng cho phép báo hoạt động độc lập về nghiệp vụ và tài chính, dưới sự giám sát của cơ quan quản lý báo chí Trung ương.

“Căn cứ thực tiễn phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, đề nghị bổ sung khung pháp lý cho mô hình “tập đoàn báo chí” hoặc “tổ hợp báo chí – truyền thông chủ lực đa phương tiện” tại các trung tâm lớn như Hà Nội và TPHCM”, đại biểu Phan Thị Thanh Phương nói.

Theo bà, mô hình này không chỉ là sự sáp nhập hình thức, mà là sự liên kết chiến lược giữa các cơ quan báo chí trong cùng hệ thống để chia sẻ hạ tầng công nghệ, dữ liệu, đào tạo, và nguồn lực sáng tạo nội dung.

Đây là xu hướng tất yếu của báo chí hiện đại, phù hợp với Chiến lược phát triển báo chí quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2050.

Đại biểu tin rằng, TPHCM hoàn toàn có đủ năng lực, điều kiện và đội ngũ để xây dựng mô hình cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, trở thành trung tâm báo chí – truyền thông của khu vực phía Nam. Tương tự Hà Nội cũng sẽ làm tốt việc này.

Vì vậy, đại biểu kiến nghị Quốc hội xem xét bổ sung một điều luật riêng quy định về cơ chế đặc thù cho hai thành phố lớn này, cho phép được thí điểm mô hình tổ hợp hoặc tập đoàn báo chí – truyền thông chủ lực đa phương tiện.

“Làm được như vậy, chúng ta vừa đảm bảo được nguyên tắc quản lý thống nhất, vừa phát huy sức mạnh sáng tạo, năng lực tự chủ và uy tín của những thương hiệu báo chí tiêu biểu của Việt Nam, vốn là tài sản tinh thần và trí tuệ quý giá của quốc gia”, đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân - Ảnh: Đ.T.

Cùng quan điểm, Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TPHCM) đồng tình với ý kiến đề xuất tại báo cáo thẩm tra dự thảo Luật báo chí: “cân nhắc bổ sung cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở một số địa phương hoặc một số đơn vị đã xây dựng được uy tín, có vị trí nhất định trong hoạt động báo chí”.

Đại biểu phân tích, hiện nay, các tờ báo lớn tập trung tại Hà Nội và TPHCM. Những tờ báo này vừa có thể thu hút độc giả, vừa lồng ghép các chủ trương, tuyên truyền của Đảng và Nhà nước. Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan mong muốn được áp dụng mô hình này cho các thành phố lớn.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TPHCM) nhìn nhận, báo chí cách mạng đã làm rất tốt nhiệm vụ của mình qua các giai đoạn cách mạng, làm tốt thông tin định hướng và dẫn dắt, là diễn đàn của nhân dân.

Báo chí là vũ khí tư tưởng quan trọng của Đảng, Nhà nước. “Mà vũ khí càng nhiều, càng hiện đại, chuyên nghiệp càng tốt”, ông nhấn mạnh.

Đại biểu tán thành sửa toàn diện Luật Báo chí, bổ sung các nội dung về đa phương tiện, về báo chí trên không gian mạng… để phục vụ tốt hơn nhu cầu của nhân dân cũng như thực hiện các nhiệm vụ báo chí. Ông ủng hộ Quốc hội sớm thông qua luật, trong đó cần nghiên cứu, bổ sung thêm nội dung thành lập các cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện - đây là loại hình báo chí thế giới khá phổ biến.

Theo đó, cần quy định rõ các điều kiện để được thành lập các cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, nhất là ở những địa phương lớn như TPHCM, Hà Nội hoặc các tỉnh thành khác thoả mãn các điều kiện. Ông mong muốn giữ được các thương hiệu báo đài có giá trị, giữ được tư cách pháp nhân của những tờ báo này.

Đại biểu Bùi Hoài Sơn (Hà Nội) cho rằng cần làm rõ hơn thẩm quyền và trách nhiệm phối hợp của UBND tỉnh trong việc quản lý văn phòng đại diện, phóng viên thường trú của báo chí trung ương.

Ông đề xuất nghiên cứu mở rộng quyền cho địa phương trong việc cấp phép một số ấn phẩm, phụ trương, chuyên mục. Đồng thời tăng cường trách nhiệm kiểm tra, giám sát hoạt động báo chí tại địa phương.

Từ việc phân cấp, phân quyền cho địa phương để quản lý và phát triển báo chí gắn với văn hóa bản địa, ông kiến nghị khuyến khích hình thành các mô hình liên kết, tập đoàn báo chí nhằm tăng hiệu quả hoạt động.

Minh Quang