Công lý và sự cứu chuộc

Nhân từ với quỷ dữ (tác giả: Bryan Stevenson, Domino Books và nhà xuất bản Đà Nẵng ấn hành) là cuốn sách hay về cuộc đấu tranh với công lý Mỹ của một luật sư người da đen, bảo vệ lẽ phải và bào chữa, giải thoát cho nhiều công dân da đen bị kết oan án tử hình.

Bryan Stevenson mở đầu cuốn sách từ giai đoạn ông còn là sinh viên Trường Luật Harvard, thực tập ở bang Georgia (Mỹ), với những bỡ ngỡ, lo lắng của một chàng trai trẻ lần đầu đến nhà giam tử tù, gặp gỡ tội phạm đang chờ thi hành án. Cuộc gặp tử tù Walter McMillian là cánh cửa dẫn chàng luật sư trẻ bước vào cuộc đấu tranh vì công lý, chính nghĩa, chống phân biệt chủng tộc và đối đầu với cả một hệ thống tòa án tại Georgia.

Trong tác phẩm Giết con chim nhại nổi tiếng của nhà văn Harper Lee, nhân vật luật sư Atticus Finch trở thành biểu tượng huyền thoại, vì cuộc dấn thân bảo vệ lẽ phải, có sức ảnh hưởng lớn ở miền Nam nước Mỹ. Còn luật sư Bryan Stevenson, về sau này, được dân chúng ca ngợi là “Atticus” ngoài đời thật. Ông đấu tranh vì người nghèo, bị áp bức; sẵn sàng đứng ra bào chữa, kêu oan miễn phí cho những người không có tiếng nói trong xã hội Mỹ, phải đứng trước những cuộc phán xét phân biệt chủng tộc và kết án oan.

Trong Nhân từ với quỷ dữ, vụ án của tử tù Walter McMillian là trọng tâm xuyên suốt, bên cạnh ghi chép về các vụ án khác mà Bryan cùng các cộng sự đã tham gia bào chữa. Một bản án oan rõ ràng như ban ngày, nhưng các công tố viên, cơ quan điều tra địa phương đã bằng mọi cách kết tội Walter, chỉ vì anh là người da đen và quan trọng hơn là vì cơ quan chức năng đã không tìm được hung thủ thật sự.

Sách dày gần 400 trang, dày đặc tư liệu về các vụ án và cũng bộc lộ rõ một hệ thống luật pháp còn nhiều lỗ hổng của nước Mỹ - quốc gia có án tử hình dành cho trẻ vị thành niên, một nền tư pháp đầy quan liêu, oan sai và tội ác có thể đến từ chính những người chấp pháp. “Chết theo lịch của tòa án hoặc nhà tù thật không hợp lẽ chút nào. Con người thì phải chết theo lịch của Chúa trời” - câu nói của “tử tù” Walter McMillian, sau khi được minh oan, thật sự rúng động. Walter đã phải ngồi tù hơn 6 năm, bị đối xử tàn tệ sau song sắt.

Công lý và sự cứu chuộc - lằn ranh giữa cảm giác tê tái, tuyệt vọng, đau đớn và vui mừng, giải thoát, tin cậy thật mong manh. Tác giả đến với các thân chủ của mình bằng tấm lòng và sự thấu hiểu. Ông đã kể cho độc giả về từng con người, từng số phận; để thấy rằng, không phải cái gì ở “xứ thiên đường” cũng đều lóng lánh, đẹp đẽ. Trong sách còn có hình ảnh một cựu binh, may mắn sống sót trở về từ cuộc chiến tranh Việt Nam, sống nửa đời còn lại với những sang chấn tâm lý nặng nề và phạm tội.

Cuộc đấu tranh của luật sư Bryan Stevenson trong sách được viết từ khi ông còn là sinh viên thực tập cho đến khi trở thành người được ca ngợi trên khắp nước Mỹ, giúp hàng chục tù nhân được giảm án, nỗ lực chống phân biệt đối xử với người da màu. 

Hoàng Hạc