Cơ hội để công tác tư vấn học đường hiệu quả hơn

Mở rộng lĩnh vực tư vấn

Ngay từ khi ban hành, Thông tư 18 đã được các nhà quản lý giáo dục đánh giá cao vì tính chặt chẽ, bao quát và cụ thể. Thông tư quy định công tác tư vấn học đường và công tác xã hội trong trường học được thực hiện trực tiếp hoặc trực tuyến với đa dạng hình thức. Quy trình tư vấn được hướng dẫn cụ thể từng bước: tiếp nhận thông tin; xây dựng kế hoạch tư vấn; thực hiện tư vấn và kiểm tra, giám sát; kết thúc tư vấn và báo cáo kết quả.

Học sinh Trường THCS Trần Quốc Tuấn (phường Tân Hưng, TPHCM) được tham vấn tâm lý trong không gian kín đáo, gần gũi

Đặc biệt, công tác tư vấn học đường không dừng ở tư vấn tâm lý, mà gồm 6 nhóm vấn đề: học tập; giới, quan hệ xã hội; tâm lý; kỹ năng sống; hướng nghiệp, việc làm, khởi nghiệp; chính sách, pháp luật và dịch vụ công tác xã hội cho người học. Khi người học gặp khó khăn hoặc có nhu cầu vượt quá khả năng, nhà trường phối hợp với gia đình, kết nối các chuyên gia tư vấn học đường, dịch vụ công tác xã hội chuyên nghiệp để tư vấn, hỗ trợ chuyên sâu hơn.

Bà Nguyễn Thị Minh Nguyệt - Hiệu trưởng Trường tiểu học Hiệp Tân (phường Phú Thạnh, TPHCM) - đánh giá: “Trước đây, trường chỉ làm mọi việc theo kinh nghiệm. Còn bây giờ thông tư quy định rất rõ từ quy trình, nội dung đến người phụ trách. Nhờ đó, người tư vấn nắm được từng bước cần làm, giúp lộ trình tư vấn trở nên khoa học, chuyên nghiệp hơn”.

Bà cho biết, trường hiện chia công tác tư vấn ra từng lĩnh vực. Về tâm lý, trường mời chuyên gia đến mỗi tuần 1 ngày, học sinh có nhu cầu sẽ được tư vấn. Về học tập, giáo viên chủ nhiệm sẽ đóng vai trò chính. Với mục kỹ năng sống, trường lồng ghép trong các tiết hoạt động trải nghiệm và giờ chào cờ. Giáo viên hoặc báo cáo viên sẽ hướng dẫn học sinh về các chủ đề như: an toàn mạng, phòng chống bạo lực học đường, giáo dục giới tính…

Đồng quan điểm, bà Cao Thị Lan Phương - Hiệu trưởng Trường THCS Trần Quốc Tuấn (phường Tân Hưng, TPHCM) - nhận định: Với thay đổi này, thành viên của tổ tư vấn cần đa dạng, không chỉ có chuyên gia tâm lý mà còn có cán bộ quản lý, tổng phụ trách Đội, giáo viên chủ nhiệm, trưởng ban đại diện phụ huynh, trưởng các phòng ban… Mỗi người sẽ phụ trách một lĩnh vực phù hợp. Hiện tại, tổ tư vấn của trường đã có hơn 40 thành viên, có thể hỗ trợ học sinh ở nhiều khía cạnh.

Cần xây dựng mạng lưới hỗ trợ

Đến cuối năm 2024, Thông tư 11/2024/TT-BGDĐT chính thức quy định mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp và xếp lương viên chức tư vấn học sinh. Tuy nhiên, bà Cao Thị Lan Phương nhận định, nhân sự vẫn là vấn đề đáng quan tâm.

Cách đây 2 năm, trường đã có phòng tham vấn và ký hợp đồng với chuyên gia tâm lý bên ngoài. Chuyên gia thường xuyên tổ chức chuyên đề, hoạt động để tiếp cận học sinh. Dù vậy, các em vẫn rất ngại chia sẻ. Sau đó, trường bố trí một giáo viên chuyên trách vị trí này, nhưng thầy chỉ trực phòng tư vấn nên vẫn không gần gũi học sinh.

“Trong trường hợp chưa thể tuyển được giáo viên đảm nhiệm chức danh này, trường sẽ đề nghị đơn vị dạy kỹ năng sống xếp một giáo viên có chuyên môn tâm lý dạy tại trường, đồng thời trực tại phòng tham vấn. Như vậy, người này sẽ đảm bảo vừa gần gũi với học sinh, vừa hiểu tâm lý giúp học sinh cởi mở hơn” - bà nói về giải pháp sắp tới.

Ông Phạm Văn Cường - Phó hiệu trưởng Trường THPT Tây Thạnh (phường Tây Thạnh, TPHCM) - nhấn mạnh: Người chuyên trách được đào tạo bài bản nên kỹ năng, quy trình tư vấn sẽ khoa học hơn giáo viên làm công tác kiêm nhiệm. Nhưng hiện nhiều trường vẫn còn khó khăn trong việc tuyển chọn vị trí này.

Ông đề xuất: “Ngành giáo dục cần có lộ trình đào tạo và hướng dẫn phù hợp, đảm bảo đáp ứng đầy đủ nhu cầu của các trường. Bên cạnh đó, trường học cần chủ động bồi dưỡng, tập huấn thường xuyên cho đội ngũ giáo viên, nhất là giáo viên chủ nhiệm về kỹ năng tư vấn trong nhà trường”.

Cũng theo ông, bên cạnh nền tảng bên trong, các trường cần phát triển mạng lưới hỗ trợ bên ngoài. Đó có thể là các bác sĩ, chuyên gia tâm lý, nhà giáo dục học, các tổ chức xã hội… để khi học sinh, phụ huynh cần, nhà trường có thể giới thiệu kết nối ngay. Muốn như vậy, trường học phải chủ động tạo mối quan hệ. Sở GD-ĐT cũng như UBND phường, xã cần có danh sách những đơn vị phù hợp, uy tín để giới thiệu cho các trường.

Trang Thư