Từ Call Me Duy đến Phạm Thoại: Khi sự ủng hộ Việt Nam trở thành vết xước văn hóa

Call Me Duy và cách KOL này phản hồi Hoa hậu Campuchia dưới video của mình - Ảnh: Chụp màn hình

Từ tối 8/11 đến nay, mạng xã hội Việt Nam lại dậy sóng vì cách hành xử của một KOL trong các cuộc thi nhan sắc quốc tế. Đó là khi Call Me Duy để lại bình luận bằng tiếng Việt chê bai hoa hậu Campuchia rồi ngay sau đó là câu tiếng Anh “I love combodia”, nhiều người cảm thấy vừa buồn cười vừa xấu hổ.

Với người Việt, “6” trong câu “Thấy 6” là lối nói trại của “xấu”, nghĩa là chê bai. Nhưng với người nước ngoài, câu nói ấy thoạt nhìn có vẻ thân thiện. Sự hai mặt trong ngôn ngữ khiến người ta không chỉ thất vọng về một cá nhân, đó còn là sự băn khoăn về hình ảnh người Việt trên không gian mạng.

Trước đó, Phạm Thoại cũng từng gây tranh cãi khi livestream bằng tiếng Anh chúc mừng đại diện Thái Lan đạt danh hiệu Á hậu 1 tại Miss Grand, rồi ngay sau đó quay sang nói tiếng Việt chê rằng người ta “mua giải”.

Một lời khen và một câu chê chỉ cách nhau vài giây, đủ để biến sự ủng hộ thành trò đùa. Cách nói ấy vừa thiếu tôn trọng, vừa làm méo mó ý nghĩa thật sự của tinh thần ủng hộ sắc đẹp, vốn là nơi tôn vinh sự tự tin, nỗ lực và đoàn kết giữa các quốc gia.

Trên các diễn đàn, nhiều khán giả đều cảm thấy khó chịu trước cách hành xử này của Call Me Duy - Ảnh: Chụp màn hình

Ủng hộ đại diện Việt Nam là điều rất đáng quý. Bất kỳ ai yêu đất nước mình đều tự hào khi nhìn thấy màu cờ sắc áo xuất hiện tại các đấu trường nhan sắc hay những cuộc thi quốc tế. Nhưng cùng với lòng tự hào, mỗi người cần giữ cho mình tinh thần trượng nghĩa, biết tôn trọng và khích lệ cả những đại diện khác. Thắng thua là chuyện của một cuộc thi, nhưng thái độ của khán giả mới là thước đo văn hóa của một dân tộc. Cổ vũ cho người Việt không có nghĩa là hạ thấp người khác. Một lời chúc mừng chân thành dành cho đối thủ đôi khi còn khiến thế giới nể trọng ta hơn gấp nhiều lần.

Trên mạng xã hội, mỗi lời bình luận đều có thể được nhìn thấy ở bất cứ đâu, bởi bất cứ ai. Khi bạn là người có hàng trăm nghìn người theo dõi, mỗi câu nói đều trở thành tấm gương phản chiếu cho nhiều người khác noi theo. Một lời đùa vô ý có thể trở thành vết trầy trong hình ảnh quốc gia. Một hành động mỉa mai có thể khiến người khác tin rằng người Việt thiếu tinh tế, thiếu thiện chí và dễ xúc phạm. Hình ảnh của đất nước không chỉ được tạo dựng qua chính sách hay thành tựu, mà còn qua cách con người cư xử trên mạng.

Điều đáng nói là sau những vụ việc như vậy, nhiều thương hiệu vẫn im lặng. Họ sẵn sàng hợp tác với người có sức ảnh hưởng dù từng vướng nhiều lùm xùm, miễn sao có lượt xem cao. Nhưng sự im lặng ấy cũng là một cách đồng lõa. Khi những người được xem là gương mặt đại diện thương hiệu sẵn sàng mỉa mai, chê bai người khác để câu tương tác, thì không chỉ hình ảnh cá nhân họ bị tổn hại, mà uy tín của nhãn hàng cũng mất đi trong lòng công chúng. Một thương hiệu muốn xây dựng niềm tin lâu dài không thể chỉ dựa vào độ phủ sóng, thương hiệu đó cần gắn liền với những giá trị tử tế và sự chuẩn mực trong văn hóa ứng xử.

Người Việt vẫn được bạn bè quốc tế yêu mến vì sự hiền hòa, tế nhị và nhân hậu. Chính vì thế, khi một cá nhân dùng mạng xã hội để gieo ra những câu nói hai mặt, sự tổn thương không dừng lại ở người bị chê, mà lan ra cả cộng đồng. Nếu không được cảnh tỉnh, cái xấu trên mạng sẽ sớm trở thành thói quen. Và một khi đã thành thói quen, nó sẽ hủy hoại nền văn hóa vốn được vun đắp bằng lòng tự trọng và cách sống biết nghĩ cho người khác.

Cần phải nói rõ rằng mạng xã hội không làm người ta xấu đi, nó chỉ phơi bày bản chất của từng người khi không có ai kìm giữ. Một người văn minh sẽ vẫn văn minh dù ở đâu, một người thiếu văn hóa sẽ vẫn tìm cách thể hiện điều đó dù chỉ bằng vài dòng chữ. Khi bạn có sức ảnh hưởng, trách nhiệm của bạn không chỉ là tạo nội dung, mà còn là gìn giữ hình ảnh cho chính đất nước mình.

Cuộc thi hoa hậu rồi cũng qua. Sân khấu rực rỡ hôm nay ngày mai sẽ tắt đèn. Người ta có thể quên ai là hoa hậu, ai là á hậu, nhưng sẽ nhớ rất lâu về một dân tộc biết ứng xử trân trọng và tử tế. Ủng hộ Việt Nam là thể hiện tình yêu quê hương, nhưng nếu tình yêu ấy đi kèm sự khinh thường người khác thì nó không còn là niềm tự hào, đó là biểu hiện của sự ích kỷ.

Cuộc thi chỉ là cuộc chơi, cái quan trọng là cuộc đời. Cuộc đời không chấm điểm bằng danh hiệu hay lượt xem, cuộc đời chấm điểm bằng cách ta để lại dấu ấn trong lòng người khác. Khi thế giới nhớ đến Việt Nam, hãy để họ nghĩ đến một đất nước có con người trượng nghĩa, thân thiện và biết tôn trọng. Vì cuối cùng, văn hóa nằm trong cách ta chọn nói và chọn im lặng đúng lúc cũng như chọn thông điệp mà ta trao gởi.

Thanh Thuý