Trường tiểu học TPHCM đẩy mạnh giáo dục STEM cho học sinh

STEM là mô hình giáo dục tiếp cận liên môn, bao gồm: science (khoa học), technology (công nghệ), engineering (kỹ thuật), maths (toán học). Thay vì học từng môn tách biệt, STEM tích hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực, qua đó rèn luyện tư duy đa chiều, giúp học sinh hiểu tường tận nguồn gốc của vấn đề.

Học qua hoạt động

Sáng thứ Hai ngày 8/9, khi vừa đến trường và cất tập sách, Bảo Hân - học sinh lớp 3/2, Trường tiểu học Đặng Trần Côn (phường Vĩnh Hội) - đã vội vàng chạy đến khu vực Vườn rau STEM của trường.

Được khánh thành từ ngày 5/9, vườn rau nằm dọc theo 2 dãy nhà, chia thành khu cho học sinh và khu cho giáo viên. Trường có 21 lớp, mỗi lớp có 6 khay rau để học sinh tự chăm sóc, tưới nước, bắt sâu. Loại rau đầu tiên được trồng rất quen thuộc - rau muống lá tre.

Học sinh Trường tiểu học Đặng Trần Côn chăm sóc vườn cây trước giờ vào lớp

Mân mê từng chiếc lá rau muống thon dài, Bảo Hân cười nói: “Mẹ hay nấu canh rau muống cho em ăn, nhưng đây là lần đầu tiên em được tự tay gieo hạt, tưới nước và chăm cây. Em rất vui khi thấy cây lớn lên từng ngày”.

Còn Ngọc Phát - học sinh lớp 5/3 - thì cho biết: “Ở môn khoa học tự nhiên, em đã học nhiều bài về thực vật nhưng không nghĩ khi trồng cây sẽ vất vả như thế, phải chăm sóc kỹ nếu không cây sẽ chết. Em mong trường sẽ giữ khu vườn này và có thêm nhiều loại rau khác để em được trải nghiệm”.

Bà Phạm Thúy Hà - Hiệu trưởng nhà trường - thông tin, vườn rau nhằm thúc đẩy hoạt động STEM cho học sinh. Khi trực tiếp làm đất, gieo hạt, tưới cây, nhổ cỏ, học sinh sẽ áp dụng được kiến thức khoa học, công nghệ vào thực tế. Trong quá trình chăm sóc, thu hoạch, học sinh còn được rèn luyện kỹ năng lao động, biết chăm chút và yêu quý sản phẩm do mình làm ra.

“Giá trị lớn nhất của vườn rau là góp phần cho học sinh học tốt các môn tự nhiên - xã hội khi nghiên cứu sự phát triển của cây, và môn tiếng Việt khi quan sát và miêu tả vườn rau của trường, lớp em. Từ đó, các em cũng sẽ thêm yêu thiên nhiên, có ý thức bảo vệ môi trường” - bà nói.

Còn tại Trường tiểu học Thuận Kiều (phường Đông Hưng Thuận), STEM được dạy từ năm học 2023-2024. Giáo viên sẽ dựa trên thời lượng, nội dung chương trình để xây dựng các bài học phù hợp lứa tuổi học sinh.

Ví dụ, giáo viên chọn môn toán làm môn chính, kết hợp với kiến thức tin học, công nghệ, mỹ thuật… để học sinh học tập. Sau đó, học sinh sẽ tạo ra các sản phẩm cụ thể như: nước lau bàn ghế làm từ vỏ cam, chanh, sả (môn tự nhiên và xã hội); cây phả hệ (tin học, tự nhiên và xã hội, mỹ thuật); đồng hồ chữ số la mã từ bìa các tông (toán); trồng cây đậu trong vỏ trứng (khoa học)...

Năm trước, trường yêu cầu giáo viên dạy ít nhất 2 bài học STEM/học kỳ. Năm nay, trường khuyến khích giáo viên thực hiện nhiều hơn.

Thay đổi tư duy giáo viên

Bà Lê Thị Thoa - Hiệu trưởng Trường tiểu học Thuận Kiều - chia sẻ: Thời gian đầu đưa STEM vào trường học, thầy cô còn hơi mơ hồ, sợ khó khăn. Vì vậy, trường bắt đầu thực hiện ngày hội STEM để giáo viên làm quen với các hoạt động.

Trường còn phối hợp với các đơn vị tổ chức câu lạc bộ STEM cho học sinh, giáo viên cũng được tiếp cận. Dần dần, thầy cô quen nhịp nên khi triển khai thì xông xáo thực hiện. Bà nói thêm: “Với học sinh tiểu học thì không phải đầu tư cầu kỳ mà chỉ cần những bài học đơn giản. Cái cần thay đổi là quan điểm của giáo viên. Thời gian đầu, giáo viên thường nghĩ làm sản phẩm là phải chuẩn bị vật liệu nên tốn tiền, nhưng thật ra là chỉ cần dặn dò học sinh mang các sản phẩm tái chế. Khi giáo viên hiểu thì sẽ làm dễ dàng”.

Bà Phạm Thúy Hà cho biết, việc giảng dạy STEM đòi hỏi nhiều thời gian, công sức nên nếu không khéo sẽ làm tăng khối lượng công việc cho cả giáo viên lẫn học sinh. Sĩ số học sinh đông cũng gây khó khăn cho giáo viên trong tổ chức học nhóm và thực hành. Do đó, trường thường xuyên tổ chức các hoạt động giao lưu, tập huấn để giáo viên chia sẻ kinh nghiệm, nhân rộng các mô hình, hoạt động hay.

Bài học STEM phải được thiết kế theo quy trình kỹ thuật, chú trọng hoạt động trải nghiệm và giải quyết vấn đề thực tế cho học sinh. Từ đó, giáo viên mới tổ chức các dự án học tập STEM cho học sinh làm việc nhóm, tạo ra sản phẩm gắn với thực tiễn.

Tại Trường tiểu học Trương Định (phường Đông Hưng Thuận), bà Nguyễn Thị Thu Hiền - Hiệu trưởng nhà trường - nhận định: Để hoạt động STEM được hiệu quả, ngoài hoạt động hay, trường còn phải tuyên truyền được tầm quan trọng của STEM với người tham gia, gồm giáo viên, học sinh và phụ huynh. Vì STEM không phải môn bắt buộc nên nhiều phụ huynh vẫn còn mơ hồ, chỉ khi học sinh có thành tích hoặc trải nghiệm nổi trội mới quan tâm.

Do đó, các hoạt động về STEM đều được làm rất chỉn chu, để học sinh có sản phẩm mang về nhà. Chính các em cũng là người tuyên truyền, thuyết phục phụ huynh đồng ý cho tham gia.

“Nguồn lực tài chính để đầu tư phòng học hoặc trang thiết bị vật dụng cũng rất quan trọng. Ngoài nguồn lực xã hội hóa, sở GD-ĐT hoặc địa phương có thể có chủ trương cho đầu tư, chính sách thì các trường thực hiện đồng bộ hơn. Còn hiện nay, các trường tự thực hiện nên sẽ có sự khác biệt giữa trường này với trường khác” - bà Thu Hiền nói thêm.

Trang Thư