Sốt sau mùa bão lũ, nhận diện triệu chứng nhiễm loại xoắn khuẩn nguy hiểm

Mùa mưa bão, triều cường kéo theo ngập lụt, làm tăng nguy cơ bùng phát bệnh truyền nhiễm. Trong đó, người dân dễ nhầm lẫn giữa sốt do nhiễm lạnh với bệnh nhiễm trùng nguy hiểm do xoắn khuẩn Leptospira. Báo Phụ nữ TPHCM trao đổi với bác sĩ chuyên khoa 2 Hồ Thị Lựu - Phó trưởng khoa Nhiễm B Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TPHCM - giúp người dân nhận biết để trị bệnh kịp thời.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Hồ Thị Lựu - Phó trưởng khoa Nhiễm B Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TPHCM

Phóng viên: Thưa bác sĩ, trong môi trường nước bẩn, như nước ngập lụt hoặc triều cường từ cống rãnh tồn tại mầm bệnh nguy hiểm nào?

Bác sĩ Hồ Thị Lựu: Nước ngập lụt trong mùa bão lũ hoặc nước triều cường từ cống rãnh có nhiều vi khuẩn gây bệnh cho người khi tiếp xúc trực tiếp qua da trầy xước, niêm mạc, hoặc uống phải nước bị nhiễm khuẩn chưa được nấu chín. Bệnh nhiễm trùng có thể xảy ra ở đường tiêu hóa do dùng thức ăn hoặc nước uống nhiễm khuẩn. Một số vi khuẩn thường gặp là E. coli, Salmonella, Shigella, Campylobacter, Enterococcus. Trong đó, vi khuẩn gây bệnh dịch tả Vibrio cholerae có thể gây tiêu chảy cấp, mất nước nghiêm trọng.

Nhiễm trùng da và mô mềm xảy ra nơi da bị trầy xước khi tiếp xúc với nước bẩn, do tụ cầu vàng hoặc liên cầu. Những vi khuẩn này có thể gây nhiễm trùng da tại chỗ với các biểu hiện sưng, nóng, đỏ, đau, chảy dịch, bóng nước, hoại tử, và nặng hơn là nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm khuẩn. Một số vi khuẩn khác như Vibrio non-cholera, đặc biệt là V. vulnificus, Aeromonas spp. có thể gây bệnh nặng, nhất là ở người có bệnh nền như đái tháo đường, xơ gan.

Không chỉ thế, người dân cần đặc biệt chú ý đến các vi khuẩn như Burkholderia pseudomallei gây bệnh Melioidosis, Whitmore và xoắn khuẩn Leptospira vì chúng xâm nhập qua da gây nhiễm trùng toàn thân nặng. Người chưa tiêm ngừa uốn ván cũng có thể bị bệnh uốn ván nếu có vết thương ngoài da.

* Người dân vùng ngập lụt khi bị sốt thường nghĩ bị cảm do nhiễm lạnh hoặc sốt xuất huyết. Tuy nhiên, đây cũng có thể là dấu hiệu 1 bệnh nhiễm trùng nguy hiểm, chẳng hạn loại xoắn khuẩn Leptospira. Vậy làm cách nào người dân nhận biết kịp thời để điều trị?

- Sốt trong nhiễm lạnh thường là sốt nhẹ. Bệnh nhân nghỉ ngơi, giữ ấm cơ thể, uống đủ nước thì sẽ thấy dễ chịu và cơ thể phục hồi nhanh. Ngược lại, sốt trong nhiễm trùng thường là sốt cao, ớn lạnh, lạnh run và có các triệu chứng kèm theo.

Với bệnh do Leptospira, các dấu hiệu điển hình là sốt cao, lừ đừ, đau đầu, đau cơ, mắt sung huyết. Có thể có xuất huyết kết mạc (chảy máu mắt), vàng mắt, vàng da, và phát ban da. Ban trong Leptospira là hồng ban nổi ửng đỏ trên bề mặt da, ấn vào mất, buông ra có lại. Ngoài ra, bệnh nhân có thể có đau bụng, ăn không ngon, buồn nôn, nôn ói, tiêu chảy, ho và đau họng.

Bác sĩ Hồ Thị Lựu - Phó trưởng khoa Nhiễm B Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TPHCM - đang khám cho bệnh nhân bị nhiễm trùng nặng ở chân

Đối với các bệnh nhiễm trùng nặng khác, ví dụ do Burkholderia pseudomallei hoặc MRSA (tụ cầu vàng kháng Methicillin), bệnh nhân có thể có sang thương da, sưng, nóng, đỏ, đau, có khi chảy dịch, nổi bóng nước. Nếu không điều trị sớm, các bệnh này sẽ dẫn đến nhiễm trùng huyết. Riêng Burkholderia pseudomallei còn có thể gây áp xe các cơ quan như gan, lách, tiền liệt tuyến, khớp, não.

* Bác sĩ đã từng ghi nhận hay điều trị những trường hợp nào liên quan tới nhiễm trùng do yếu tố môi trường?

- Khoa Nhiễm B chúng tôi đã điều trị các bệnh nhân nhiễm trùng huyết, trong đó có nhiễm Burkholderia pseudomallei, nhiễm trùng da - mô mềm do tụ cầu, liên cầu và nhiễm xoắn khuẩn Leptospira.

Vào cuối tháng 7/2025, chúng tôi tiếp nhận bệnh nhân nữ, 59 tuổi, làm ruộng ở tỉnh Tây Ninh (Long An trước đây). Bà nhập viện ở ngày thứ tư của bệnh. Trong 3 ngày đầu, bệnh nhân sốt cao, lạnh run, đau nhức cơ toàn thân, đã đi khám tại phòng khám tư gần nhà, nghi ngờ bị sốt xuất huyết và theo dõi nghi tắc đường mật trong gan. Ngày thứ tư, bệnh nhân vẫn còn sốt tương tự, phát hiện vàng da, vàng mắt, đau mỏi cơ.

Bệnh nhân được chuyển đến bệnh viện với tình trạng lừ đừ, sốt 39⁰C, vàng da, vàng mắt, niêm mạc sung huyết. Kết quả khám lâm sàng và các chỉ số xét nghiệm cho thấy bệnh nhân dương tính với xoắn khuẩn Leptospira. Bệnh nhân bị tổn thương gan và suy thận cấp, phải điều trị bằng kháng sinh, theo dõi sát sao. Sau một thời gian tích cực điều trị, may mắn bệnh nhân đã phục hồi và xuất viện.

Không chỉ xoắn khuẩn Leptospira mà còn có cả các trường hợp bị nhiễm trùng nghiêm trọng do mầm bệnh khác khi lội trong nước bẩn. Tại khoa chúng tôi hiện có 1 nam bệnh nhân bị nhiễm trùng rất nặng từ vết trầy xước ở chân, do tiếp xúc nước bẩn lúc lội ruộng chăn vịt.

* Bác sĩ có thể giải thích rõ hơn về cơ chế lây truyền cũng như những ảnh hưởng sức khỏe khi nhiễm xoắn khuẩn Leptospira?

- Leptospira lây truyền cho người qua tiếp xúc với máu, nước tiểu, mô của thú vật mắc bệnh hoặc với môi trường nhiễm khuẩn như nước ao tù, nước động, cống. Bệnh xâm nhập qua da, niêm mạc bị trầy xước. Bệnh thường gặp ở mọi lứa tuổi, nhất là mùa mưa, độ tuổi hay gặp là 15-50; liên quan đến nghề nghiệp tiếp xúc với đầm nước, đất ẩm, gia súc như nông dân, chăn nuôi, công nhân hầm mỏ, cầu cống. Thời gian ủ bệnh từ 5-14 ngày. Bệnh có thể dẫn đến suy gan, suy thận, viêm phổi xuất huyết và tỉ lệ tử vong đối với các ca bệnh nặng từ 5 - 40%. Cần lưu ý rằng bệnh này rất khó lây từ người qua người.

* Xin cảm ơn bác sĩ.

Thanh Huyền (thực hiện)