Góp ý dự thảo văn kiện Đại hội đại biểu Phụ nữ TPHCM - Cần đột phá trong chính sách hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp

Ngày 1/7/2025 đã đi vào lịch sử như một cột mốc quan trọng của TPHCM khi chính thức vận hành theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đồng thời mở rộng không gian phát triển liên kết với tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây. Đây không chỉ là sự thay đổi cơ học trong bộ máy hành chính mà là một cuộc tái thiết căn bản về quản trị đô thị, tạo tiền đề để TPHCM vươn lên vị thế siêu đô thị quốc tế của Đông Nam Á. Trong bước chuyển mình này, việc xây dựng một chương trình đột phá về hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp có ý nghĩa đặc biệt, bởi nó không chỉ góp phần thúc đẩy kinh tế mà còn khẳng định chiều sâu nhân văn, tính bao trùm và bản sắc tiến bộ của thành phố.

Thạc sĩ Vũ Tuấn Anh

Khởi nghiệp từ lâu đã được xem là động lực của nền kinh tế sáng tạo. Khởi nghiệp của phụ nữ lại còn mang giá trị vượt khỏi lợi ích kinh tế đơn thuần, đó là thước đo cho mức độ công bằng và văn minh xã hội.

Nhiều năm qua, TPHCM đã có truyền thống tiên phong trong phong trào khởi nghiệp nữ. Từ những quán ăn nhỏ, tổ hợp tác thủ công đến doanh nghiệp vừa và nhỏ do nữ làm chủ, thậm chí là các startup công nghệ cao do nữ sáng lập, tất cả tạo nên một bức tranh sinh động. Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn mới không thể chỉ dừng lại ở chính sách ưu đãi rời rạc mà phải được kiến tạo như một hệ sinh thái đa tầng. Trong đó, Hội LHPN, Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TPHCM (SIHUB) cùng các trung tâm ươm tạo đại học (gọi tắt là vườn ươm) sẽ đóng vai trò đồng kiến tạo và dẫn dắt.

Thành phố cần cơ chế kết nối 3 đơn vị nêu trên, bởi vì một bên “gần dân - gần cơ sở”, một bên “kết nối - hội nhập” và một bên là “sức mạnh tri thức” sẽ tạo thành 3 chân đế vững chắc giúp vận hành chương trình hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp qua 3 cấp độ phát triển.

Cấp độ thứ nhất là khởi nghiệp cơ sở, sinh kế và an sinh xã hội: Đây là nền tảng, hướng đến phụ nữ nghèo, phụ nữ đơn thân, lao động nhập cư - những đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Họ thường bắt đầu bằng những mô hình nhỏ như bán hàng rong, mở tiệm tạp hóa, sản xuất thủ công hoặc tham gia hợp tác xã nông nghiệp đô thị. Trong cấp độ này, Hội LHPN phường, xã giữ vai trò then chốt. Với lợi thế là tổ chức gần dân nhất, hiểu rõ đời sống từng hộ gia đình, Hội LHPN không chỉ dừng lại ở việc tuyên truyền, mà còn trực tiếp tổ chức các lớp tập huấn quản lý tài chính nhỏ, kỹ năng bán hàng, xây dựng tinh thần liên kết. Quan trọng hơn, hội còn đóng vai trò kết nối phụ nữ yếu thế với nguồn vốn vi mô, quỹ tín dụng nhân dân và các chương trình an sinh khác.

Song hành với đó là SIHUB và các vườn ươm cung cấp năng lực công nghệ để nâng cấp các mô hình khởi nghiệp cơ sở. Những công cụ đơn giản như ứng dụng quản lý thu chi điện tử, bán hàng trực tuyến qua sàn thương mại điện tử, hay hỗ trợ marketing online có thể do SIHUB thiết kế và Hội LHPN triển khai đến tận tay từng nhóm phụ nữ.

Cách kết hợp này biến những mô hình nhỏ lẻ thành tổ hợp tác kiểu mới, tăng sức cạnh tranh và tính bền vững. Khi phụ nữ nghèo biết tận dụng công nghệ và sự liên kết, họ không chỉ thoát nghèo, mà còn góp phần giữ vững ổn định xã hội.

Cấp độ thứ hai là doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) do phụ nữ làm chủ: Đây là lực lượng nòng cốt trong kinh tế đô thị. Họ không chỉ tạo việc làm mà còn nắm giữ nhiều ngành nghề chiến lược như sản xuất, thương mại, dịch vụ, nông nghiệp đô thị. Thách thức lớn nhất của họ là nâng cao năng lực quản trị, mở rộng thị trường và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Ở cấp độ này, Hội LHPN TPHCM sẽ đóng vai trò là cầu nối chính trị - xã hội, đại diện tiếng nói và lợi ích của các nữ doanh nhân, doanh nghiệp SME. Hội có thể tổ chức các diễn đàn đối thoại chính sách, kiến nghị hỗ trợ tín dụng, đồng thời phát động phong trào thi đua “Doanh nghiệp nữ phát triển bền vững”. Với mạng lưới hội viên rộng khắp, Hội LHPN TPHCM có khả năng tạo ra cộng đồng nữ doanh nhân kết nối, chia sẻ kinh nghiệm, hợp tác liên kết ngành hàng.

Trong khi đó, SIHUB cùng các vườn ươm sẽ phối hợp triển khai các chương trình tăng tốc dành riêng cho doanh nghiệp nữ: đào tạo chiến lược kinh doanh, xây dựng thương hiệu, marketing số, quản trị tài chính, kết nối đầu tư. Đặc biệt, SIHUB đưa doanh nghiệp nữ vào lộ trình chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị doanh nghiệp, là một khung đánh giá nhằm đo lường tính bền vững và trách nhiệm đối với môi trường, xã hội của doanh nghiệp). Khi có Hội LHPN TPHCM đứng ra bảo trợ cộng đồng, SIHUB và các vườn ươm cung cấp năng lực đổi mới, doanh nghiệp nữ không chỉ phát triển hiệu quả mà còn trở thành hình mẫu cho kinh tế bền vững.

Thạc sĩ Vũ Tuấn Anh (bìa trái) chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp, kinh doanh tại một chương trình về hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp tại TPHCM

Cấp độ thứ ba là phụ nữ trong đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp công nghệ: Đây là cấp độ cao nhất, gắn với mục tiêu đưa TPHCM trở thành trung tâm khoa học - công nghệ khu vực. Đối tượng chính là nữ sinh viên công nghệ, giảng viên, nhà nghiên cứu và startup do nữ sáng lập trong các lĩnh vực như AI, blockchain, fintech, y sinh hay năng lượng tái tạo. Ở cấp này, Hội LHPN đóng vai trò khích lệ, tạo môi trường bình đẳng, vận động chính sách và tổ chức các chương trình tôn vinh nữ trí thức, giúp phụ nữ tự tin bước vào lĩnh vực công nghệ vốn được xem là “sân chơi của nam giới”.

Các vườn ươm tại các trường đại học trở thành động lực trung tâm, nơi ươm mầm ý tưởng, hỗ trợ kỹ thuật, cố vấn khởi nghiệp và kết nối nghiên cứu với thị trường. Đây chính là “điểm khởi sinh” để các nhà khoa học, sinh viên nữ biến sáng kiến thành sản phẩm và doanh nghiệp. Trong khi đó, SIHUB giữ vai trò mở rộng kết nối và thương mại hóa.

Bằng việc phối hợp cùng Sở Khoa học - Công nghệ và đại học, SIHUB có thể lập quỹ đầu tư cho startup nữ, tổ chức chương trình tăng tốc, đồng thời đưa sản phẩm của phụ nữ ra thị trường quốc tế.

Thành công của một chương trình không chỉ đo bằng số doanh nghiệp thành lập hay vốn đầu tư huy động, mà ở chỗ phụ nữ TPHCM có thêm nhiều cơ hội bình đẳng để khẳng định mình. Mỗi phụ nữ khởi nghiệp thành công vừa nâng cao đời sống gia đình họ, vừa góp phần kiến tạo xã hội nhân văn, kinh tế bền vững và thành phố hội nhập.

Nhìn xa hơn, trong bản thiết kế phát triển mới, phụ nữ không chỉ là người tham gia, mà phải là trung tâm đổi mới. Một thành phố muốn vươn lên vị thế toàn cầu không thể chỉ dựa vào tốc độ tăng trưởng mà phải nuôi dưỡng nguồn lực sáng tạo, tôn vinh bình đẳng và trao quyền cho phụ nữ.

Thạc sĩ Vũ Tuấn Anh
- Phó tổng giám đốc Công ty TNHH
Tái cấu trúc - Chuyển đổi số Dr.SME

Mẫn Nhi (ghi)