CHUYỆN CỦA CHE

Đến nay, Chuyện của Che là tác phẩm mới nhất của Lucía Álvarez de Toledo, NXB Trẻ vừa ấn hành qua bản dịch của Lê Thu Trang.

Do xuất thân tương tự Che Guevara: sinh ra và lớn lên tại Buenos Aires, khi bà bắt đầu đi học thì Che đã học đại học, và sau này khi trở thành nhà báo, bà đã dõi theo sự nghiệp chính trị sáng chói của Che. Ngoài ra, với ưu thế cũng nói tiếng Tây Ban Nha của người Buenos Aires, nên Lucía Álvarez de Toledo có lợi thế thân thiết với những người đã từng quen biết Che, khiến họ có thể mở lòng và kể về ông. Do đó, bà có khả năng đặt Che vào bối cảnh mà không nhiều người viết tiểu sử của Che có thể làm được.

Chẳng hạn, về tên thật của Che, tác giả cho biết, tên của trong hộ chiếu là Ernesto Guevara de la Serna, có những lúc được biết đến với tên gọi khác như Téte, Fúser, Tatu, Fernando hay Ramón. Ngoài ra, ông nhận hộ chiếu chính thức của Cuba khi một Sắc lệnh ban quyền “công dân Cuba gốc Cuba” vào năm 1959 - một sự tri ân khác thường dành cho đóng góp của Che trong cách mạng Cuba. Từ đó trở đi, ông còn sở hữu vài hộ chiếu giả với những cái tên như Adolfo Mena-González: doanh nhân Uruguay và anh dùng danh tính này để tới Bolivia thực hiện chiến dịch cuối cùng của mình.

Tuy nhiên, cả thế giới biết đến ông với cái tên Che. Biệt danh đó được các đồng chí của ông đặt tại Mexico khi họ đang huấn luyện cho cuộc xâm chiếm Cuba năm 1955 - và ông thích cái tên đó. Lucía Álvarez de Toledo cho biết, Che từng nói: “Đối với tôi, cái tên Che thể hiện khía cạnh cốt yếu nhất, khía cạnh mà tôi thích nhất về cuộc đời mình. Làm sao tôi có thể không thích cái tên đó? Tên đầu và tên đệm của một người chỉ là điều nhỏ nhặt, riêng tư và không quan trọng. Trái lại, tôi rất thích mọi người gọi tôi là Che”.

Qua cuốn tiểu sử sinh động Chuyện của Che, Lucía Álvarez de Toledo lần theo hành trình lạ lùng của Che từ khi anh chào đời ở Rosario và những năm tháng đầu đời sống trong đồn điền của cha mẹ ở Misiones, cho đến khi trở thành trái tim của chính quyền mới của Castro ở Cuba. Kể cả năm tháng Che hoạt động trong vùng rừng rậm khắc nghiệt ở Congo và Bolivia.

Có thể nói với rất nhiều tư liệu, tác giả đã khắc họa được quá trình của Che - từ một sinh viên y khoa trở thành một lãnh đạo cách mạng truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ, mà những lời nói và hành động của ông đã gây chấn động khắp một châu lục. Các câu chuyện còn được minh họa với rất nhiều hình ảnh tư liệu quý báu giúp chúng ta hình dung về một nhân vật Che Guevara vĩ đại trong những điều vô cùng bình dị, chứ không phải là về Che - một thần tượng.

Kết thúc, Chuyện của Che, Lucía Álvarez de Toledo tâm sự: “Tôi hi vọng giải thích tại sao mà hơn bốn mươi năm đã trôi qua nhưng hình ảnh giận dữ và đầy quyết tâm của ông trên ngọn cờ đen đỏ vẫn xuất hiện ở đầu những cuộc biểu tình khắp nơi từ Buenos Aires đến Berlin đến Kathmandu…Ở con người đó có sự gan lỳ, lòng quả cảm và khuôn mặt đẹp như các tài tử điện ảnh nước ngoài đã in đậm trong tâm trí chúng ta”.

P.T