Tân sinh viên và "cuộc chiến" phải vượt qua mùa nhập học

Chỉ cần vài phút lướt qua các nhóm mạng xã hội dành cho sinh viên, có thể thấy một trong những từ khóa xuất hiện dày đặc trong mấy ngày nay và dự kiến sẽ kéo dài đến tháng 10 là: tìm trọ/kinh nghiệm tìm phòng trọ.

Không còn là việc riêng của từng cá nhân, “cuộc chiến” tìm phòng trọ tại các đô thị lớn như TP.HCM, Hà Nội đang trở thành một hiện tượng xã hội đặc thù mỗi mùa tựu trường. Câu chuyện không chỉ xoay quanh việc tìm được một căn phòng có giá hợp lý mà còn là bài kiểm tra đầu tiên cho sự trưởng thành, kỹ năng ra quyết định và khả năng chịu trách nhiệm của những người trẻ lần đầu rời xa vòng tay gia đình.

“An cư” để bước đầu “lạc nghiệp”

Trần Đình Anh Thi - Sinh viên Trường Đại học Mở TP.HCM (Ảnh: NVCC)

Trần Đình Anh Thi - sinh viên Trường Đại học Mở TP.HCM - chia sẻ: “Với em, nơi ở không chỉ là chỗ trú chân mà còn phải là một môi trường tích cực để phát triển. Em đang sống tại một lưu xá, tuy đông người và không giống như hình dung thông thường về nhà trọ, nhưng chính vì vậy mà em cảm thấy không cô đơn. Có bạn bè, có hoạt động cộng đồng giúp em học được cách sống tập thể, và quan trọng nhất là cảm giác được an toàn, thuộc về.”

Câu chuyện của Thi không đơn lẻ. Với nhiều sinh viên ngoại tỉnh, nơi ở không chỉ là vấn đề địa lý mà còn là nền móng tâm lý. Nếu chọn sai thì bạn sẽ không chỉ chịu đựng điều kiện sống tồi tệ, mà còn dễ rơi vào trạng thái căng thẳng, cô lập, ảnh hưởng đến học tập và sức khỏe tinh thần. Như TS. Nguyễn Thị Diệu Linh - Phó phòng Cộng tác sinh viên Trường Đại học Mở TP.HCM - nhận định: “Một quyết định tìm trọ thiếu suy xét có thể tiêu tốn của bạn nhiều tháng điều chỉnh, cả về tâm lý, tài chính và cảm xúc. Ngược lại, chọn được một nơi ở ổn định, bạn sẽ có thêm rất nhiều năng lượng để học tốt, sống tích cực.”

Chọn kiểu môi trường nào sẽ được rèn luyện theo cách đó

Dư Gia Huy - Sinh viên Trường Đại học Tôn Đức Thắng (Ảnh: NVCC)

Dư Gia Huy - sinh viên Trường ĐH Tôn Đức Thắng, người từng trải qua đủ thể loại, từ ký túc xá đến chung cư, từ nhà mặt tiền đến hẻm sâu - thừa nhận: “Điều kiện sống có thể thay đổi cách mình nhìn nhận về chính mình”. Huy kể từng sống ở ký túc xá trong hơn một năm rưỡi, đổi phòng 3 lần, mỗi lần là một nhóm bạn mới. “Ký túc xá kỷ luật nghiêm, mỗi lỗi bị ghi sổ, nếu quá 3 lỗi là không được ở nữa. Ban đầu em thấy gò bó, nhưng sau này em mới thấy chính những quy tắc đó giúp tạo ra một môi trường sạch sẽ, ngăn nắp, văn minh. Ở đâu cũng vậy, mình chọn kiểu môi trường nào, mình sẽ được rèn luyện theo cách đó”.

Sau khi ra ngoài thuê trọ, Huy bắt đầu “hành trình thực tế”: học cách mặc cả, thương lượng giá nhà, đọc kỹ hợp đồng, tránh bị “bẫy” bởi các môi giới gấp gáp và chủ nhà mập mờ. Huy chia sẻ một mẹo thiết thực mà ít người nói đến: “Muốn biết giá thực của khu vực, đừng chỉ tìm online. Xách xe chạy vòng quanh hẻm, để ý bảng cho thuê, hỏi trực tiếp. Gặp được chủ nhà luôn là may mắn, vừa tiết kiệm tiền môi giới, vừa đánh giá được tính cách người cho thuê.”

Không dừng lại ở chuyện tìm nhà, Huy còn nói nhiều về “nghệ thuật chọn bạn cùng phòng”. Điều tưởng nhỏ nhưng quyết định chất lượng cuộc sống: “Ở chung với ai không chỉ là chia phòng mà là chia thời gian, chia cả tâm trạng. Ở với người sạch sẽ, hòa đồng là may mắn. Còn nếu gặp bạn chung phòng ở bừa bộn, sống vô tâm thì bạn sẽ đi học mà không muốn… về nhà nữa.”

Những bài học không có trong sách vở

Đằng sau mỗi lựa chọn về nhà trọ là hàng chục câu hỏi tưởng như nhỏ nhặt nhưng thực chất quyết định hạnh phúc sống hàng ngày: Có cửa sổ không? Có chỗ để xe an toàn không? Nhà vệ sinh chung hay riêng? Chủ nhà sống chung hay ở xa? Hợp đồng có rõ ràng không? Tường có bị mốc? Giá điện nước tính ra sao?

Tiến sĩ Nguyễn Thị Diệu Linh - Phó phòng Cộng tác sinh viên - Trường Đại học Mở TP.HCM (Ảnh: NVCC)

TS. Nguyễn Thị Diệu Linh cho rằng: “Tôi thường nói với sinh viên năm nhất, hãy dành thời gian để tìm trọ kỹ như cách bạn chọn ngành học. Không phải tự nhiên mà người ta nói 'an cư thì lạc nghiệp'. Một nơi ở tử tế giúp bạn tiết kiệm thời gian, công sức và trên hết là giúp đầu óc bạn được nghỉ ngơi thực sự”. Cô cũng nhấn mạnh, nhiều trường đại học hiện nay cũng có hệ thống chia sẻ thông tin trọ đã xác thực, thậm chí có đội sinh viên tình nguyện hỗ trợ đi khảo sát hoặc dẫn các bạn tân sinh viên đến tận nơi.

Đáng lưu ý là tâm lý “ngại làm phiền, ngại hỏi kỹ” khiến nhiều bạn trẻ chịu đựng những điều không đáng. Từ việc không đọc kỹ hợp đồng, không hỏi rõ về tiền cọc, không kiểm tra chất lượng phòng, cho đến việc e dè khi góp ý với bạn ở chung. Tất cả đều có thể dẫn đến những hệ quả dài hạn. Như Gia Huy chia sẻ thẳng thắn: “Đừng sợ mất lòng khi đặt ra luật chơi rõ ràng. Ở cùng ai cũng cần có ranh giới. Còn hơn là sau vài tháng phải dọn đi trong cay đắng vì bằng mặt không bằng lòng”.

Ở tuổi 18, tìm được một nơi ở đúng nghĩa là một dạng “thi tuyển không bảng điểm”. Bạn sẽ học cách đọc vị người lạ qua cách họ giao tiếp. Học cách thương thuyết mà không bị cuốn theo lời ngon ngọt. Học cách đánh giá một căn phòng không phải qua lớp sơn tường mà qua cảm giác khi bước vào. Và quan trọng nhất, bạn sẽ học được rằng tự lập bắt đầu từ việc tự chịu trách nhiệm với nơi mình sẽ ngủ đêm nay.

Tìm phòng trọ vì thế không còn là chuyện nhỏ. Đó là “bài học mở màn” cho đời sinh viên, một bài học đậm chất đời mà nếu vượt qua thì bạn sẽ mang theo không chỉ là kinh nghiệm sống mà còn là một tư duy trưởng thành. Hãy bắt đầu năm học mới bằng một quyết định đúng khi tìm nơi ở thật sự đáng sống, nơi bạn được là chính mình mỗi ngày.

Lê Hoài Việt