Nên trừ nhiều khoản chi khi tính thuế thu nhập cá nhân

Luật sư Nguyễn Đức Nghĩa - Phó giám đốc Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp (DN) nhỏ và vừa, thuộc Hiệp hội DN TPHCM (HUBA), Chủ tịch Câu lạc bộ Thuế TPHCM - cho rằng, DN không chỉ cạnh tranh về chất lượng sản phẩm mà còn cạnh tranh về nguồn nhân lực. Nếu mức thu nhập chịu thuế hoặc mức giảm trừ gia cảnh quá thấp, người lao động sẽ phải đóng thuế nhiều hơn, khiến DN khó duy trì và thu hút nhân tài.

Dự thảo sửa đổi luật thuế thu nhập cá nhân đang nhận được nhiều ý kiến từ giới chuyên gia. Ảnh minh họa

Ông đề nghị khấu trừ các chi phí giáo dục, y tế, nhà ở cho người lao động để vừa hỗ trợ người lao động, vừa hỗ trợ DN. Hiện tại, giá nhà ở xã hội vẫn quá cao, từ 1,2 tỉ đồng trở lên, lãi suất vay ngân hàng cũng cao nên khả năng tiếp cận nhà ở của người lao động rất thấp. Do đó, nên có khoản giảm trừ đối với lãi vay của căn nhà đầu tiên với một mức trần phù hợp.

Ông cũng đề nghị có thêm khoản giảm trừ chi phí khám chữa bệnh cho người phụ thuộc, nhất là những chi phí chưa được bảo hiểm xã hội chi trả. Chi phí giảm trừ phải cụ thể hơn, theo từng vùng, miền. Chi phí nuôi con cái ăn học ở thành phố lớn cao hơn rất nhiều so với ở tỉnh, nên mức giảm trừ như nhau là thiếu công bằng. Tương tự, mức thu nhập của các tầng lớp xã hội cũng rất khác nhau nên mức giảm trừ gia cảnh không thể như nhau.

Phó giáo sư, tiến sĩ Trần Văn Tùng - Trưởng khoa Tài chính - Thương mại, Trường đại học Công nghệ TPHCM (HUTECH) - cho rằng, thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam năm 2024 chưa đạt 3.000 USD, khá thấp so với các nước trong khu vực. Trong khi các nước Đông Nam Á như Thái Lan, Malaysia cho phép giảm trừ nhiều loại chi phí, như phí y tế cho cha mẹ, tiền mua sách vở cho con thì Việt Nam chỉ quy định một mức chung là 15 triệu đồng (11 triệu đồng cho người nộp thuế và 4,4 triệu đồng cho người phụ thuộc).

Ông phân tích, một người bình thường có ít nhất 7 nhu cầu cơ bản gồm ăn, mặc, ở, đi lại, kết nối, giáo dục và y tế, nhưng dự thảo luật chỉ đề xuất giảm trừ chi phí của 2 nhóm giáo dục và y tế. Ông đề xuất đưa 5 nhóm chi phí còn lại vào danh mục giảm trừ. Theo ông, chi phí nuôi đứa trẻ 7 tuổi cao hơn chi phí dành cho người lớn. Việc không giảm trừ những chi phí này sẽ làm giảm năng suất và khả năng sáng tạo của người lao động.

Tiến sĩ Trần Trung Kiên - giảng viên Trường đại học Nguyễn Tất Thành - cho rằng, để thúc đẩy nghiên cứu khoa học, bên cạnh ngân sách nhà nước, còn phải huy động nguồn lực từ tư nhân. Ông đề xuất có mức giảm trừ hợp lý cho các hoạt động nghiên cứu khoa học. Việc giảm gánh nặng thuế sẽ khuyến khích hoạt động nghiên cứu trong nước phát triển, tăng khả năng cạnh tranh quốc tế. Đây là một cách để Nhà nước thể hiện sự trân trọng đối với đội ngũ trí thức, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế dựa trên tri thức.

Ông tin rằng, ưu đãi cho giới khoa học là trọng tâm trong chiến lược phát triển quốc gia. Ông cũng kỳ vọng sau này, Nhà nước sẽ xem xét, mở rộng phạm vi áp dụng cho các nhóm lao động chất lượng cao khác trong các lĩnh vực quan trọng như y tế, giáo dục, chuyển đổi số. Để đạt hiệu quả, các cơ quan thuế cần truyền thông rõ đây là chính sách ưu đãi chứ không phải sự phân biệt đối xử. Đồng thời, cần xây dựng các tiêu chí khách quan và minh bạch để xác định đúng đối tượng được hưởng sự ưu đãi.

Thanh Hoa