Mốt độn vai - lời thì thầm của cô gái si tình

Trang phục độn vai trong phim Heaters (năm 1988)

Là một trong những người tiên phong đưa chi tiết độn vai vào thời trang nữ, nhà thiết kế Elsa Schiaparelli từng nhận định: “Trong những thời điểm khó khăn, thời trang luôn có sức hút kỳ lạ, báo trước rằng những bờ vai rộng lớn sẽ xuất hiện vào những thời điểm bước ngoặt lịch sử đối với phụ nữ”. 

Sau đại dịch COVID-19, xu hướng độn vai xuất hiện với mật độ dày đặc trên các sàn diễn thu - đông 2022, có lẽ cùng ý nghĩa trên.

Từ chi tiết bảo hộ đến… tấm đệm để hòa nhập xã hội

Chi tiết độn vai trong trang phục được một sinh viên Trường đại học Princeton giới thiệu lần đầu vào năm 1877 nhằm mục đích bảo vệ các cầu thủ bóng bầu dục Mỹ khỏi những chấn thương do va chạm khi thi đấu.

Mãi đến năm 1931, chịu ảnh hưởng bởi các tác phẩm nghệ thuật siêu thực, nhà thiết kế quý tộc người Ý Elsa Schiaparelli đã đưa chi tiết này vào những chiếc áo khoác của phụ nữ. Những sáng tạo tiên phong của Schiaparelli đã thêm chiều rộng và cấu trúc cho khung vai, báo trước phong cách thời trang lấy cảm hứng từ quân đội sẽ trở nên phổ biến trong Thế chiến thứ hai. Cùng ý tưởng với Elsa Schiaparelli còn có nhà thiết kế người Pháp Marcel Rochas.

Tuy vậy, phải đến khi Adrian Adolph Greenburg thiết kế hàng loạt trang phục độn vai đầy ấn tượng để nữ diễn viên Joan Crawford hóa thân vào các nhân vật trong phim Letty Lynton (năm 1932) và Mildred Pierce (năm 1945), “bờ vai vững chắc” nhờ trang phục mới thu hút được sự chú ý.

Chiến tranh thế giới nổ ra, đàn ông phải chiến đấu còn phụ nữ thay họ đảm nhiệm mọi công việc. Khi đó, họ cần “thứ gì đó như tấm đệm” để yên tâm hòa nhập vào xã hội. Dự đoán của Elsa Schiaparelli thành hiện thực. Người ta bắt đầu ưa chuộng những bộ trang phục giúp mở rộng vai nhờ miếng độn khiến phần vai của phụ nữ trở nên góc cạnh, mạnh mẽ, vững chãi hơn.

Với nguồn tài nguyên khan hiếm trong thời chiến, những tấm đệm vai thường được làm bằng len, bông, thậm chí mùn cưa. Khi chiến tranh kết thúc, đàn ông quay trở lại vai trò trụ cột, phụ nữ dần quay trở về gian bếp, thời trang của phụ nữ trở nên nữ tính trở lại.

Phụ nữ đã sẵn sàng chinh phục thế giới 

Mốt độn vai của năm 2022 mang đến nét trẻ trung, mạnh mẽ và cá tính cho người mặc

Vào đầu thập niên 1960, trang phục có điểm nhấn ở vai xuất hiện trở lại từ phong trào nữ quyền. Đến năm 1966, giới thời trang gần như chấn động trước Le Smoking - bộ vest cao cấp (tuxedo) đầu tiên dành cho phái nữ - do Yves Saint Laurent thiết kế. 

Chia sẻ về Le Smoking, nhà thiết kế Yves Saint Laurent cho biết: “Tôi đã trao các thuộc tính của giới tính này (nam) cho giới tính khác (nữ). Tôi luôn muốn đồng hành cùng phụ nữ trong phong trào giải phóng vĩ đại”. Bộ vest trên sau đó được ưu ái xếp vào hàng gia bảo của giới thời trang cùng chiếc váy đen (LBD) và chiếc áo khoác vải tweed của Chanel. 

Từ “sự vay mượn” này, trang phục độn vai ngày càng phát triển. Đến năm 1980, xu hướng thời trang độn vai đã trở nên phổ biến. “Người đàn bà thép” Margaret Thatcher (cựu Thủ tướng Anh) luôn xuất hiện trước công chúng cùng bộ váy gồm áo khoác nhẹ có đệm vai.

Là nữ thủ tướng đầu tiên của nước Anh, bà Thatcher đảm nhận vai trò truyền thống của nam giới. Những bộ váy kết hợp với áo sơ mi độn vai giúp bà đồng hóa về mặt thị giác với những người đàn ông bà làm việc cùng, nhưng vẫn giữ được nét nữ tính. 

Cũng trong thời gian này, các nhà thiết kế đã nhìn thấy tiềm năng của miếng độn vai trong việc làm đẹp cho người mặc, giúp vòng eo trông nhỏ hơn, thu hút sự chú ý. Khi đó, miếng độn vai không còn giới hạn trong những chiếc áo vest “mượn tạm” của nam giới mà còn xuất hiện ở những bộ đầm dạ tiệc lộng lẫy… Tất cả như lời tuyên bố rằng phụ nữ đã sẵn sàng để chinh phục thế giới. 

Bộ sưu tập thu - đông của Gucci với phần độn vai nhẹ nhàng, mềm mại

Trong cuộc suy thoái kinh tế năm 2008, tỉ lệ phụ nữ công sở tăng cao (còn nam giới lại mất việc với số lượng kỷ lục), miếng độn vai bắt đầu xuất hiện trong các bộ sưu tập của Givenchy, Stella McCartney và Balmain cũng như được khoác trên người những sao Hollywood tên tuổi. Khi nền kinh tế hồi sinh, phụ nữ một lần nữa trút bỏ những trang phục kiểu dáng mạnh mẽ, quay về với những thiết kế thanh lịch hơn.

Sau một thời gian ngỡ đã chìm vào lãng quên, xu hướng đệm vai xuất hiện trên sàn diễn mùa xuân năm 2021 của Givenchy, Balenciaga, Isabel Marant… Những ngôi sao như Ciara, Hailey Bieber, Megan Fox… đều phải lòng mốt độn vai. Năm 2022, khi khoảng 55% phụ nữ trên thế giới thất nghiệp, cộng với hàng loạt tác động của đại dịch COVID-19 đối với phụ nữ, mốt độn vai đã trở lại tinh tế hơn trong phong cách Regencycore (xu hướng thời trang lấy cảm hứng từ thời Nhiếp chính tại Anh (1811-1820) qua bộ phim Bridgerton với tay áo phồng hoặc bóng và phần vai điêu khắc, khác xa chiếc đầm mang tính biểu tượng của Joan Crawford.

Tuần qua, trong bộ sưu tập thu - đông, thương hiệu Viktor & Rolf đã loại miếng độn vai nặng nề khỏi trang phục, thay vào đó là thiết kế cách điệu gợi nhớ đến mốt độn vai. Trong khi đó, Marc Jacobs, Gucci… ra mắt những thiết kế độn vai mang đến ấn tượng mềm mại, nhẹ nhàng hơn.

Sự hồi sinh của mốt độn vai một lần nữa gắn liền với một thời điểm quan trọng trong lịch sử đối với phụ nữ. Cũng giống như những miếng độn vai đã xuất hiện trong những thời điểm khác, sự nổi bật của phong cách độn vai ngày nay gắn liền với việc phụ nữ tuyên bố quyền chủ động của họ thông qua phong trào #MeToo và hoạt động đấu tranh vì quyền sinh sản của phụ nữ. 

Huỳnh Hằng