Hallyu thời toàn cầu hóa: Thành công nhưng đầy thách thức

Thành công của K-pop Demon Hunters (Kedeheon) trở thành một thách thức lớn của làn sóng Hallyu - Ảnh: Netflix

Bước ngoặt này được giới truyền thông quốc tế gọi là Hallyu 4.0. Nếu như hơn 20 năm trước, văn hóa Hàn được xuất khẩu để mang về ngoại tệ, thì nay vốn ngoại và nhân lực toàn cầu lại trở thành lực đẩy đưa “K-culture” lan tỏa khắp thế giới

Hallyu 4.0: Thành công rực rỡ nhưng…

Theo Netflix, đến ngày 22/9, Kedeheon đã đạt 314,2 triệu lượt xem. Đây là nội dung Hàn Quốc đầu tiên vượt mốc 300 triệu. Ca khúc chính của phim, Golden, cũng tạo nên cơn sốt và giữ ngôi số 1 Billboard Hot 100 suốt 5 tuần. Nhiều tờ báo quốc tế gọi đây là “một trang sử mới của K-pop và K-content”.

Tuy nhiên, xét về khía cạnh công nghiệp, Kedeheon lại là sản phẩm của Hollywood. Phim do Sony Pictures Animation sản xuất, Netflix đầu tư và phát hành. Chi phí sản xuất ước tính 100 triệu USD (140 tỉ won). Sony thu về khoảng 20 triệu USD từ việc sản xuất, trong khi Netflix, đơn vị nắm toàn quyền sở hữu trí tuệ, được dự báo có thể sinh lợi hơn 1 tỉ USD (1,4 ngàn tỉ won).

Các chuyên gia cho rằng đây là minh chứng rõ rệt của Hallyu 4.0: Nội dung Hàn Quốc nhưng không còn do Hàn Quốc trực tiếp đầu tư hay sản xuất.

Trong hơn 2 thập niên, Hallyu đã trải qua nhiều bước tiến. Thời đại Hallyu 1.0 Hàn Quốc bắt đầu xuất khẩu các sản phẩm văn hóa. Bước sang Hallyu 2.0, Hàn Quốc bắt đầu hợp tác với nghệ sĩ, công ty nước ngoài để mở rộng thị trường. Hallyu 3.0, tiến đến xuất khẩu hệ thống sản xuất, lập liên doanh quốc tế (như nhóm Cats Eye của HYBE và Geffen Records tại Mỹ). Đến nay, Hallyu 4.0 bước thêm một nấc mới, quốc tế hóa cả vốn lẫn nhân lực sáng tạo. Ngoài Kedeheon, Apple TV+ cũng vừa phát hành chương trình thi hát K-pop dành riêng cho khán giả Bắc Mỹ.

K-pop Demon Hunters là nội dung Hàn Quốc đầu tiên vượt mốc 300 triệu lượt xem - Ảnh: Netflix

Bài toán nào cho tương lai?

“Giống như việc người Ý bất ngờ khi thấy pizza kiểu Hàn hay Americano đá, K-culture giờ đối diện câu hỏi điều gì mới thực sự là K?” - giáo sư Lee Sung-min (Đại học Phát thanh - Truyền hình Hàn Quốc) nhận định.

Sự bùng nổ quốc tế của K-pop lại phơi bày những điểm yếu của hệ sinh thái trong nước. Nhà báo dữ liệu âm nhạc Kim Jin-woo cảnh báo: “Do sản xuất và phát hành quốc tế ngày càng nhiều, doanh thu bán album, trụ cột của fandom, đang giảm. Hàn Quốc lại thiếu hạ tầng sân khấu cho concert lớn, nên phải tìm nguồn thu mới từ thị trường biểu diễn toàn cầu”.

Nhà phê bình Lim Hee-yoon bổ sung: “K-pop vốn đã hợp tác với nhạc sĩ ngoại, lợi nhuận sáng tạo bị chia nhỏ. Giải pháp là mở rộng khai thác bản quyền vũ đạo, lĩnh vực mà nghệ sĩ Hàn có thế mạnh”.

Không chỉ âm nhạc, drama Hàn cũng giảm sút về số lượng. Theo Hiệp hội các nhà sản xuất phim truyền hình Hàn và Viện nghiên cứu Samil PwC, số tập phim đã giảm từ 141 tập (2022) xuống còn 123 (2023) và 105 (2024).

Ông Noh Chang-hee - Viện trưởng Viện Chính sách Công nghiệp số - nhấn mạnh: “Nếu muốn cạnh tranh với Netflix, cần tăng đầu tư và có chính sách hỗ trợ nội dung trong nước, đặc biệt là ưu đãi thuế”.

Một vấn đề nóng khác là sự chậm chạp trong việc sáp nhập 2 nền tảng nội địa TVing và Wave. Chuyên gia tư vấn Cho Young-shin cảnh báo: “Trong các cuộc thương lượng với Netflix, nền tảng Hàn phải là lựa chọn chiến lược. Cần có cơ chế để tránh tình trạng "một công ty thống lĩnh".

Hallyu 4.0 cho thấy sức mạnh toàn cầu của văn hóa Hàn, nhưng cũng đặt ra câu hỏi gai góc: Liệu Hàn Quốc có còn là trung tâm của làn sóng do chính mình tạo ra? Thành công trên nền tảng quốc tế là niềm tự hào, nhưng nếu thiếu sự đầu tư và chiến lược bảo vệ chủ quyền văn hóa, Hallyu có nguy cơ trở thành làn sóng xa bờ, bùng nổ toàn cầu nhưng lại xa rời mảnh đất sinh ra nó.

Thảo Nguyên