Talk show “Phụ nữ khởi nghiệp thế nào từ vốn 50 triệu đồng?”

Vào lúc 9g ngày 28/12, Báo Phụ nữ TPHCM phối hợp với Hội LHPN TPHCM tổ chức chương trình tọa đàm truyền hình (talk show) với chủ đề “Phụ nữ khởi nghiệp thế nào từ vốn 50 triệu đồng?”.

Điều đặc biệt khi phụ nữ khởi nghiệp

Là một trong những phụ nữ đã vay vốn thành công từ Quỹ Hỗ trợ Phụ nữ Phát triển Kinh tế (CWED), bà Trần Kim Oanh, chủ hộ kinh doanh sơn và vật liệu xây dựng – cho biết: trước khi tiếp cận nguồn vốn của Quỹ, tôi có tham gia công tác Hội ở khu phố. Tại đây, tôi được các chị trong chi hội phụ nữ và Hội Liên hiệp Phụ nữ phường chia sẻ về chương trình vay vốn. Sau khi tìm hiểu, tôi đã đăng ký tham gia.

Tôi đã lập một kế hoạch kinh doanh cụ thể để gửi hồ sơ đến Hội Phụ nữ phường. Sau đó, Hội đã cử người xuống trực tiếp thẩm định cơ sở kinh doanh của tôi để xét duyệt và đưa ra mức vay phù hợp.

Bà Trần Kim Oanh

Trước câu hỏi, bà Kim Oanh đã được Quỹ Hỗ trợ Phụ nữ Phát triển Kinh tế cho vay với tổng số tiền là 530 triệu đồng, tính ra mỗi lần giải ngân khoảng hơn 80 triệu. Số vốn này có khiến chị bị hạn chế trong việc chọn ngành nghề, lĩnh vực để khởi nghiệp không?

Bà Trần Thị Kim Oanh cho biết, số vốn đó nói nhỏ không nhỏ, mà lớn cũng không hẳn là lớn. Quan trọng nhất là sau khi nhận giải ngân, mình phải biết phân bổ nguồn vốn một cách hợp lý. Về việc chọn ngành nghề khởi nghiệp, nói chung có rất nhiều ngành nghề phù hợp cho phụ nữ. Nhưng đối với tôi, đó là một cái duyên. Vì chồng tôi làm trong nghề xây dựng, nên tôi cũng muốn kinh doanh về lĩnh vực này. Thứ nhất là để hỗ trợ thêm cho chồng, và tôi đã chọn bán sơn cùng các vật dụng trang trí nội thất.

Nội dung tiếp theo

Nguồn vốn này hỗ trợ cho tôi rất nhiều. Mỗi lần giải ngân chính xác là 90 triệu đồng, giúp tôi nhập thêm hàng, trang trải các chi phí như tiền học hành cho con cái... Nói chung, tôi luôn cố gắng phân bổ một cách hợp lý. Sau khi đáo hạn và kết thúc kỳ vay, tôi lại làm hồ sơ để xin vay tiếp. Cho đến nay đã là lần thứ sáu rồi. Cứ mỗi lần giải ngân, tôi sử dụng vốn đúng mục đích để phát triển công việc kinh doanh, rồi lại đáo hạn và được giải ngân tiếp.

Bà Lâm Thuý Ái - thành viên Ban cố vấn Hawee; Tổng GĐ Công ty CP Mebi Farm cho biết, qua trả lời của chị Kim Oanh, chúng ta nhìn thấy điều gì? Đây là một cách sử dụng vốn rất thông minh. Trong thuật ngữ tài chính, người ta gọi đó là "dòng lưu chuyển tiền tệ" hiệu quả? Có nghĩa là, thứ nhất, sử dụng đồng vốn hiệu quả; thứ hai, có kế hoạch trả nợ đúng hạn; và sau đó sẽ được giải ngân lại để tái đầu tư tiếp theo kế hoạch của mình.

Bà Lâm Thuý Ái - thành viên Ban cố vấn Hawee; Tổng GĐ Công ty CP Mebi Farm

Tiến sĩ Đậu Thị Mai Liên - Giảng viên Trường Đại học Ngân hàng TPHCM cho biết, Việt Nam hiện được đánh giá là một trong 3 quốc gia có phong trào phụ nữ khởi nghiệp mạnh nhất thế giới, với tỷ lệ rất cao: cứ 4 phụ nữ thì có 1 người tham gia khởi nghiệp. Một trong những nền tảng quan trọng thúc đẩy phong trào này là Đề án 939 của Chính phủ về “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp”, được xem là một trong những đề án bài bản và mạnh mẽ nhất hiện nay. Thông qua đề án này, hàng chục ngàn phụ nữ trên cả nước đã được tiếp cận hỗ trợ về vốn, đào tạo, tư vấn và kết nối thị trường, tạo điều kiện để biến ý tưởng kinh doanh thành hiện thực.

Tiến sĩ Đậu Thị Mai Liên - Giảng viên Trường Đại học Ngân hàng TPHCM

Theo tiến sĩ Mai Liên, khởi nghiệp của phụ nữ không đơn thuần là câu chuyện làm giàu cho bản thân. Dẫn lại các nghiên cứu quốc tế về phụ nữ, bà cho biết phụ nữ có xu hướng tái đầu tư tới 90% thu nhập cho sức khỏe và gia đình. Cụ thể, phụ nữ khởi nghiệp có thể giúp nâng cao thu nhập hộ gia đình từ 20-30%. Đây chính là điểm đặc biệt của phụ nữ Việt Nam trong hoạt động khởi nghiệp bởi khởi nghiệp không chỉ để có tiền, mà để nâng chất lượng sống. Bà khẳng định khởi nghiệp của phụ nữ không phải là hoạt động nhỏ lẻ, mà là một lĩnh vực lớn, đang nhận được sự quan tâm, đồng hành và ủng hộ mạnh mẽ từ Chính phủ và toàn xã hội.

Bà Nguyễn Thị Mỹ - Giám đốc Công ty Hoa Mỹ Flower khởi nghiệp với số vốn rất nhỏ, nhưng giờ đây, công ty Hoa Mỹ đạt doanh thu hàng chục tỉ đồng mỗi năm.

Bà Nguyễn Thị Mỹ - Giám đốc Công ty Hoa Mỹ Flower

Theo bà Nguyễn Thị Mỹ, để có thương hiệu Hoa Mỹ như ngày hôm nay, ít ai biết rằng tôi từng khởi nghiệp chỉ với 25 triệu đồng và một mặt bằng vỏn vẹn 5m2. Hai năm đầu thực sự là một thử thách lớn. Tôi bắt đầu từ 3 giờ sáng và kết thúc lúc 10 giờ đêm, tự tay làm mọi việc từ đi chợ, cắm hoa đến dọn dẹp và giao hàng.

Có những giai đoạn khó khăn đến mức tôi phải ôm hoa ra cổng các trường đại học bán cho sinh viên tốt nghiệp. Nhưng chính trong nghịch cảnh, tôi đã học được cách bảo quản hoa tối ưu, cách thấu hiểu khách hàng và đặc biệt là tìm ra 'chìa khóa' mở cánh cửa kinh doanh online. Khi đưa hoa lên các nền tảng mạng xã hội, Hoa Mỹ đã thực sự bước sang một trang mới để có được vị thế như hiện tại.

Qua chia sẻ của chị Mỹ, bà Lâm Thuý Ái cho rằng, chúng ta thấy một thực tế, khởi nghiệp không màu hồng như nhiều người tưởng. Người ta thường nghĩ làm chủ là tự do thời gian, tự do tài chính, nhưng thực tế với những người khởi nghiệp – đặc biệt là phụ nữ – làm chủ đôi khi là 'làm luôn chủ nhật', làm từ tạp vụ, kế toán đến điều hành.

Tuy nhiên, nhìn ánh mắt hạnh phúc của chị Mỹ, tôi hiểu rằng chị trân trọng những khó khăn đó. Từ áp lực phải 'đẩy hàng' đi để hoa không thành rác, chị đã sáng tạo ra những cách cắm hoa độc đáo, mang hàm lượng đổi mới cao. Chị không chỉ làm mới những gì đã cũ mà còn biến những sợi dây, những hình khối bình thường thành tác phẩm nghệ thuật khác biệt. Đó chính là chìa khóa thành công: Làm khác đi những điều đã cũ.

Câu hỏi được đặt ra là phụ nữ khởi nghiệp có cần đến yếu tố may mắn? Bà Nguyễn Thị Mỹ nói: "May mắn lớn nhất là nhận ra sức mạnh của mạng xã hội đúng lúc. Nhưng tôi tin rằng, may mắn không tự nhiên đến. Phụ nữ Việt Nam có đức tính kiên trì, bền bỉ và chính sự nỗ lực không ngừng nghỉ đó sẽ tạo ra may mắn. May mắn là cần thiết, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể chủ động tạo ra nó bằng tư duy đổi mới".

Phụ nữ khởi nghiệp: Bắt đầu từ đâu?

Chị Lê Thúy Quỳnh, 28 tuổi (phường Tân Tạo) hỏi: "Tôi làm công nhân may, tích cóp được 60 triệu đồng. Gần đây, công ty ít việc, thu nhập giảm. Tôi định dùng số tiền mình có để mở một ki-ốt bán cà phê mang đi, hoặc quầy ăn vặt nhỏ… Tôi cũng rất đam mê pha chế. Tuy nhiên, khi thấy nhiều người mở ra một thời gian rồi thanh lý. Liệu tôi có nên tiếp tục kế hoạch của mình? Và nếu tiếp tục tôi cần làm gì để giảm rủi ro?

Theo TS Đậu Thị Mai Liên, có một số lý do phổ biến khiến mô hình khởi nghiệp đóng cửa sớm. Thứ nhất, mô hình không có gì khác biệt. Khi thấy nhiều người làm thì mình cũng làm theo, bắt chước nhau, thì nguy cơ thất bại và phải thanh lý rất cao.

Thứ hai, đầu tư quá nhiều vào mặt bằng, trong khi chưa quan sát kỹ thị trường, chưa hiểu rõ khu vực đó có đúng là nơi khách hàng mục tiêu của mình hay không.

Trong câu hỏi của bạn, tôi thấy một điểm rất quan trọng là bạn có đam mê pha chế. Nhưng đam mê cần được biến thành năng lực thực tế. Bạn nên bắt đầu từ những khoản đầu tư nhỏ: dùng số tiền nhỏ để học pha chế bài bản, sau đó từ nền tảng đó, bạn cần tạo ra 1-2 món đồ uống đặc trưng, thứ mà chỉ bạn mới có. Giống như câu chuyện chị Mỹ đã chia sẻ, chị ấy có sản phẩm riêng, có dấu ấn riêng bởi đó là điều rất quan trọng.

Bên cạnh đó, địa điểm mở bán phải được khảo sát kỹ. Bạn cần quan sát xem khu vực đó là sinh viên, công nhân, xe tải hay dân văn phòng; họ có khả năng và thói quen sử dụng sản phẩm của bạn hay không. Có kế hoạch kinh doanh là cần thiết, nhưng quản trị rủi ro còn quan trọng hơn.

Với 60 triệu đồng, bạn có thể phân bổ như sau: 5–10 triệu đồng để học pha chế; 20–30 triệu đồng mua dụng cụ; phần còn lại dùng làm vốn lưu động, duy trì hoạt động ban đầu.

Tôi không khuyên bạn nghỉ việc ngay. Bạn nên thử trước, làm song song, để quen với áp lực, có thời gian chuẩn bị tâm lý. Nghỉ việc rồi mới đầu tư toàn bộ thì rủi ro rất lớn. Điểm sáng nhất trong câu hỏi của bạn chính là đam mê, nhưng cần cân nhắc thật cẩn trọng và chưa nên bỏ công việc hiện tại.

Còn chị Thùy Linh, phường Bình Trưng (TPHCM) thì xin được chia sẻ những trở ngại ban đầu của phụ nữ khi khởi nghiệp với số vốn nhỏ? Khi bắt tay vào làm, có cách nào để mình biết được đang đi đúng hướng không và cần lưu ý gì?

Bà Nguyễn Thị Mỹ tư vấn: "Trở ngại lớn nhất khi có vốn nhỏ cũng chính là thế mạnh của nó. Khi số vốn hạn chế, chúng ta buộc phải chi tiêu và sử dụng mỗi đồng một cách hợp lý nhất. Điều này đòi hỏi sự tính toán rất tỉ mỉ, cẩn trọng và đó lại thành ưu điểm, giúp chúng ta 'canh' từng khoản, không lãng phí.

Tôi từng bắt đầu với số vốn rất nhỏ, nên hiểu rằng trước khi chi một đồng, phải cân nhắc xem nó mang lại giá trị gì, rủi ro ra sao. Từ kinh nghiệm đó, tôi có lời khuyên: đam mê là cần thiết, nhưng bạn phải có một lộ trình rõ ràng và đặc biệt phải luôn cân nhắc đến rủi ro. Hãy tự hỏi: 'Nếu khởi nghiệp gặp khó khăn, tôi sẽ làm gì tiếp theo?' Trả lời được câu hỏi đó còn quan trọng hơn cả việc có tiền, bởi khi đã có phương án dự phòng, bạn đã nắm chắc khoảng 80% sự thành công rồi.
Ví dụ, khi đào tạo các bạn khởi nghiệp với nghề cắm hoa, tôi luôn hỏi: 'Nếu khởi nghiệp mà không có ai mua hoa, em sẽ làm gì?'. Nếu trả lời được, coi như bạn đã thành công một nửa.

Bà Lâm Thuý Ái nhận định: Đây là một câu hỏi và câu trả lời rất sâu sắc. Thực ra, với nhiều phụ nữ khởi nghiệp, nhất là những người đã có thời gian đi làm rồi mới ra riêng, trở ngại lớn thường đến từ chính bản thân. Chẳng hạn, câu hỏi đầu tiên họ thường tự vấn là: 'Mình có dám ra đường bán hàng không?' hay 'Mình có đủ can đảm để bước tiếp nếu thất bại?'.
Như chị Mỹ đã làm, khi hoa không bán được, chị không bỏ cuộc mà mang ra trước cổng trường, tìm đủ mọi cách. Khi thấy nhiều người bán giống mình, chị lại phải sáng tạo để khác biệt, để giữ chân khách hàng. Đó chính là tinh thần vượt khó.

Một điểm quan trọng nữa mà các chị em khởi nghiệp cần lưu ý, đó là quản lý dòng tiền. Tôi từng chứng kiến nhiều bạn có vốn không lớn, nhưng lại lên kế hoạch thuê mặt bằng đắt đỏ, mất hàng chục triệu đồng tiền cọc và trang bị một văn phòng hoành tráng chỉ để 'chứng minh' mình khởi nghiệp. Đó là cách sử dụng vốn lãng phí.

Khi khởi nghiệp, phải nhìn vào dòng tiền. Mỗi đồng chi ra phải mang lại giá trị, phải tính toán lợi ích và rủi ro. Nếu không cẩn thận, chỉ sau 2-3 vòng quay vốn lưu động, nguồn vốn có thể bị đứt gãy. Việc đứt nguồn vốn lưu động đôi khi còn khó khắc phục hơn cả việc kế hoạch kinh doanh ban đầu chưa hoàn hảo. Vậy nên, sử dụng đồng vốn đúng mục đích và quản lý chặt chẽ dòng tiền là điều tối quan trọng.

Theo bà Trần Kim Oanh, nếu phụ nữ chúng ta muốn khởi nghiệp, điều đầu tiên là phải tích cực tham gia các hoạt động xã hội. Đừng chỉ 'chôn chân' trong bếp núc. Hãy ra ngoài, giao lưu và mở rộng mối quan hệ. Những kinh nghiệm và chia sẻ từ bạn bè, từ những người mình gặp gỡ là vô cùng quý giá. Có thể bạn thích một nghề nhưng nó cần vốn lớn, hoặc thích nghề kia nhưng chưa có cơ hội. Chính những câu chuyện thực tế từ mạng lưới quan hệ sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu sắc và tìm ra hướng đi phù hợp.

Bà Nguyễn Thị Mỹ cho biết thêm: ''Theo tôi, để dấn thân vào khởi nghiệp kinh doanh, bạn nhất định phải có một kế hoạch thật rõ ràng, chi tiết. Đồng thời, trong thời đại hiện nay, bạn cần nỗ lực tiếp cận và tận dụng tối đa sức mạnh của mạng xã hội. Một mặt bằng vật lý dù tốt cũng không thể so sánh với 'đại lộ' rộng lớn và đầy tiềm năng trên không gian mạng, nơi bạn có thể tiếp cận một lượng khách hàng khổng lồ. Đó là lời khuyên, cũng là may mắn đã giúp tôi thành công''.

Tiến sĩ Đậu Thị Mai Liên tư vấn thêm: ''Tôi cho rằng điều quan trọng nhất để bắt đầu bất cứ điều gì, là bạn phải biết mình là ai, đam mê điều gì. Bạn chỉ thực sự thành công khi chọn đúng lĩnh vực kinh doanh phù hợp với con người thật của mình, chứ không phải gồng mình lên để làm theo hay trở thành một bản sao của người khác.

Tôi lấy ví dụ thực tế từ chị Mỹ. Lần đầu gặp, tôi cảm nhận chị rất dịu dàng, nhẹ nhàng như một bông hoa. Sau biết chị kinh doanh và cắm hoa, tôi thấy điều đó hoàn toàn ăn khớp. Chị thành công vì chị đang sống đúng với bản chất của mình trong công việc.

Với tư cách một nhà giáo dục có nghiên cứu về tâm lý, tôi nhận thấy những người thành công mà tôi từng gặp đều là những người được là chính mình trong lĩnh vực họ theo đuổi. Vì vậy, khi khởi nghiệp, đừng chỉ đu theo phong trào, thấy trên TikTok dạy gì cũng làm theo. Bạn khó có thể thành công y như vậy. Thay vào đó, hãy học hỏi kỹ thuật, nhưng phải biết chọn lọc và áp dụng những gì phù hợp với cá tính của mình.

Bà Phạm Thị Vân Anh - Phó tổng biên tập Báo Phụ nữ TPHCM (thứ 4 từ phải sang) tặng hoa cảm ơn các khách mời tham dự chương trình

Ví dụ, tôi là người hướng nội, không thích đứng trước công chúng. Vậy nên tôi chọn công việc nghiên cứu, giảng dạy, hay trong kinh doanh thì phụ trách phần kế toán, tài chính. Phải chọn công việc mà khi làm, bạn cảm thấy mình là chính mình, thì thành công mới bền vững.

Hơn nữa, khởi nghiệp là bước đầu, biết đâu sau này bạn sẽ xây dựng một 'đế chế' riêng. Vấn đề tâm lý lúc này rất quan trọng. Lần đầu thử nghiệm thất bại, nếu không có sự hỗ trợ, bạn dễ rơi vào trạng thái mất niềm tin vào giá trị bản thân và khó tiếp tục. Nhưng nếu bạn biết rằng 'OK, lần này tôi thất bại, nhưng tôi đang làm điều tôi muốn', bạn sẽ tìm thấy động lực để thử lại lần hai, lần ba. Đó chính là lời khuyên của tôi.

Thanh Hoa - Mai Ca