Godzilla: 7 thập niên từ nỗi ám ảnh hạt nhân đến biểu tượng toàn cầu

28/07/2025 - 16:23

PNO - Kỉ niệm sinh nhật lần thứ 70, Godzilla, “vua quái vật” của điện ảnh Nhật Bản, được tôn vinh tại San Diego Comic-Con 2025 bằng một chuỗi sự kiện văn hóa sôi động. Sự kiện cũng gợi lại chặng đường 70 năm đầy biến hoá của sinh vật huyền thoại này, từ biểu tượng của nỗi ám ảnh hạt nhân đến di sản văn hóa toàn cầu

Quái vật sinh ra từ bức xạ hạt nhân

Ngày 3/11/1954, bộ phim đầu tiên về Godzilla ra mắt tại Nhật Bản, mở đầu cho hành trình 7 thập kỉ của một biểu tượng văn hoá đại chúng. Godzilla không chỉ gắn liền với kí ức chiến tranh của đất nước mặt trời mọc mà còn trở thành một phần không thể thiếu của điện ảnh thế giới.

Quái vật Godzilla ra mắt trong bộ phim điện ảnh cùng tên của hãng Toho (Nhật Bản)phát hành năm 1954
Quái vật Godzilla ra mắt trong bộ phim điện ảnh cùng tên của hãng Toho (Nhật Bản) phát hành năm 1954

Sinh ra từ nỗi ám ảnh về bom nguyên tử sau Thế chiến II, Godzilla , một sinh vật khổng lồ bị đánh thức và biến đổi bởi bức xạ hạt nhân nhanh chóng trở thành biểu tượng của dòng phim kaiju Nhật Bản. Những bộ phim về Godzilla mang trong mình sức nặng lịch sử, chiều sâu xã hội và khả năng thích nghi đáng kinh ngạc với những biến động thời đại.

Tác phẩm đầu tiên do đạo diễn Ishirō Honda thực hiện, hãng Toho sản xuất, không chỉ là một trong những dấu ấn đặc biệt của điện ảnh Nhật mà còn được xem là phép ẩn dụ mạnh mẽ về sự tàn phá của vũ khí hạt nhân.

Lấy cảm hứng từ vụ thử bom Castle Bravo và sự cố tàu cá Lucky Dragon No.5 bị nhiễm phóng xạ, Godzilla ra đời như một hồi chuông cảnh tỉnh nhân loại, và nhanh chóng trở thành hiện tượng phòng vé. Từ đó đến nay, với 38 bộ phim, trong đó có 33 phim Nhật và 5 phim Mỹ, loạt phim Godzilla được Sách Kỉ lục Guinness công nhận là loạt phim điện ảnh dài nhất lịch sử xoay quanh một nhân vật duy nhất.

1984
Phim The Return of Godzilla ra mắt năm 1984 bắt đầu kỉ nguyên thứ hai của các bộ phim Godzilla

Suốt 7 thập kỉ, hình tượng Godzilla liên tục biến hóa nhưng vẫn giữ được cốt lõi là phản ánh tâm thức xã hội Nhật Bản và thế giới qua từng thời kì.

Loạt phim đầu tiên (1954–1975) được đặt tên theo thời đại Shōwa. Godzilla lần đầu tiên được phát hành tại Nagoya vào ngày 27/10/1954 và phát hành trên toàn quốc ngày 3/11/1954. Mặc dù có nhiều đánh giá trái chiều, nhưng phim đã thành công về mặt doanh thu phòng vé và là bộ phim có lượng khán giả đông thứ 8 tại Nhật Bản trong năm đó với tổng doanh thu là 2,25 triệu USD

Sang thời kì Heisei (1984–1995), loạt phim được tái khởi động với những tuyến truyện chặt chẽ, nghiêm túc hơn, nhấn mạnh đến yếu tố sinh học và đạo đức trong khoa học, tiêu biểu là Godzilla vs. Biollante hay Godzilla vs. King Ghidorah.

Từ năm 1999 đến 2004, thời kì Millennium đánh dấu sự thử nghiệm về cấu trúc truyện với mỗi phim là một vũ trụ độc lập, làm mới hình ảnh quái vật và kết hợp kĩ xảo hiện đại, trong đó nổi bật là Godzilla 2000Godzilla: Final Wars.

Godzilla Minus One (2023), bộ phim đậm chất nhân văn và hoài cổ, tái hiện Nhật Bản thời hậu chiến. Phim giành giải Oscar cho Hiệu ứng hình ảnh xuất sắc nhất
Godzilla Minus One (2023), bộ phim đậm chất nhân văn và hoài cổ. Phim giành giải Oscar 2024 cho Hiệu ứng hình ảnh xuất sắc nhất

Sau 10 năm tạm dừng, Toho trở lại mạnh mẽ với Shin Godzilla (2016), mang hơi thở hiện thực và sắc thái chính trị đương đại, phản ánh sự lúng túng của bộ máy hành chính trước khủng hoảng. Bộ phim trở thành cú hích mới cho thương hiệu Godzilla và mở ra thời kì Reiwa – kỉ nguyên mà Godzilla không chỉ hiện diện trên màn ảnh rộng mà còn bước vào lĩnh vực hoạt hình, truyền hình và mở rộng vũ trụ.

Đỉnh cao là Godzilla Minus One (2023), bộ phim đậm chất nhân văn và hoài cổ, tái hiện Nhật Bản thời hậu chiến. Phim giành giải Oscar cho Hiệu ứng hình ảnh xuất sắc nhất. Đây là lần đầu tiên một bộ phim Nhật đạt thành tựu này, nó khẳng định vị thế quốc tế chưa từng có của Godzilla và tạo đà cho các dự án tiếp theo do đạo diễn Takashi Yamazaki thực hiện.

"Quái vật" tấn công Hollywood

Godzilla, King of the Monsters!, bộ phim về quái vật Godzilla đầu tiên của điện ảnh Hollywwossd
Godzilla, King of the Monsters!, bộ phim về quái vật Godzilla đầu tiên của điện ảnh Hollywood ra mắt năm 1956

Không dừng lại ở Nhật Bản, Godzilla đã vươn xa thành biểu tượng toàn cầu. Ngay từ năm 1956, phiên bản Mỹ hóa Godzilla, King of the Monsters! ra đời, mở đường cho loạt phim Mỹ sau này.

Năm 1998, TriStar Pictures sản xuất phiên bản Godzilla mới với nhiều tranh cãi. Nhưng bước ngoặt lớn bắt đầu khi Legendary Pictures ra mắt Godzilla (2014), khởi đầu cho vũ trụ điện ảnh Monsterverse. Loạt phim này bao gồm Godzilla: King of the Monsters, Godzilla vs. Kong, Godzilla x Kong: The New Empire và loạt truyền hình Monarch: Legacy of Monsters… Loạt phim đã giúp khán giả toàn cầu tiếp cận Godzilla với hình ảnh kĩ xảo hoành tráng, góc nhìn đa dạng, đưa quái vật biểu tượng này đến với đỉnh cao thương mại và văn hóa.

Godzilla chưa bao giờ chỉ là một quái vật. Trong từng thời kì, nó là phản ánh của nỗi sợ, sự kì vọng, những mâu thuẫn và tiến bộ của con người. Nó có thể là hung thần, là người bảo vệ, là kẻ bị hiểu lầm hoặc là anh hùng bất đắc dĩ. Điều kì lạ là càng đáng sợ, Godzilla lại càng gợi cảm xúc, khiến khán giả không ngừng dõi theo nó qua từng thời kì, từng cuộc chiến.

Godzilla (2014), khởi đầu cho vũ trụ điện ảnh Monsterverse
Godzilla ra mắt năm 2014 khởi đầu cho vũ trụ điện ảnh Monsterverse

Những ngày này, khi các fan khắp nơi tụ hội tại Comic-Con 2025 để mừng sinh nhật lần thứ 70 của Godzilla, điều họ tôn vinh không chỉ là một quái vật điện ảnh, mà là cả một biểu tượng văn hoá sinh động.

Hình ảnh văn hoá đại chúng đã vượt qua biên giới quốc gia, thách thức thời gian và không ngừng thích nghi để tồn tại cùng thế giới. Từ bóng đen hậu chiến đến ánh sáng của thảm đỏ Oscar, hành trình của Godzilla là minh chứng cho sức sống bền bỉ của một hình tượng nghệ thuật, và hành trình đó vẫn đang tiếp diễn.

Hoàng Duy

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI