Đo sự phát triển bằng chất lượng sống của người dân

Thước đo toàn diện cho sự phát triển

Nhằm hoàn thiện Dự thảo báo cáo chính trị trình Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, ngày 6/9, Thành Đoàn và Hội LHPN TPHCM tổ chức tọa đàm lấy ý kiến về các chỉ số phát triển bền vững (SDI), chỉ số phát triển con người toàn diện (HDI) và chỉ số khối cơ thể (BMI).

Tọa đàm có sự tham gia của các lãnh đạo, nhà khoa học, chuyên gia, nhà quản lý, cộng đồng doanh nghiệp, đội ngũ trí thức trẻ, doanh nhân trẻ, nữ trí thức, nữ doanh nhân… Các ý kiến tập trung đánh giá thực trạng, nhận diện cơ hội, thách thức, đồng thời đề xuất mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp mang tính khả thi, bền vững cho TPHCM trong giai đoạn sắp tới.

Chủ tịch Hội LHPN TPHCM Võ Ngọc Thanh Trúc phát biểu tại buổi tọa đàm

Theo ông Ngô Minh Hải - Bí thư Thành Đoàn TPHCM - sự phát triển không chỉ đo bằng tốc độ tăng trưởng kinh tế mà còn cần có những thước đo toàn diện, gắn với chất lượng sống của người dân. Do đó, việc đưa 3 chỉ số SDI, HDI, BMI vào văn kiện có ý nghĩa chiến lược. 3 chỉ số, tuy ở 3 khía cạnh khác nhau, nhưng cùng hướng đến giá trị cốt lõi là sự phát triển toàn diện và bền vững của con người.

Khi được tích hợp chặt chẽ vào các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, các chỉ số này sẽ giúp thành phố có cơ sở vững chắc để xây dựng hệ thống chính sách đồng bộ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và cải thiện thể chất, trí tuệ của người dân.

Tham gia buổi tọa đàm, ông Lê Thanh Long - giảng viên Trường đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TPHCM - cho rằng, bức tranh SDI của thành phố có nhiều tiến bộ khi các mục tiêu phát triển bền vững được lồng ghép vào chương trình chuyển đổi số, kinh tế xanh - tuần hoàn, nâng cao chất lượng sống đô thị và an sinh; nhiều mô hình phân loại rác, tiết kiệm năng lượng, dữ liệu môi trường cũng đã được triển khai; năng lực quản trị số được cải thiện rõ rệt. Tuy nhiên, thành phố vẫn đối mặt với sự chênh lệch chất lượng sống giữa khu vực trung tâm và vùng ven, rủi ro khí hậu, ô nhiễm cục bộ, áp lực hạ tầng, nhà ở cho lao động nhập cư và công tác thống kê chưa đồng đều…

Với HDI, thành phố dẫn đầu cả nước về cơ hội học tập, y tế và thu nhập; hệ sinh thái trường - viện - doanh nghiệp thúc đẩy đổi mới sáng tạo mạnh mẽ. Tuy nhiên, “độ bao trùm” còn hạn chế ở cơ hội cho lao động phi chính thức, người nhập cư, hay các vấn đề liên quan đến chi phí sống đô thị, sức khỏe tinh thần của học sinh, sinh viên và khoảng cách kỹ năng số giữa các nhóm dân cư. BMI và sức khỏe cộng đồng, nhận thức dinh dưỡng, y tế học đường, không gian thể thao được mở rộng, song vẫn tồn tại “gánh nặng kép” thừa cân - béo phì gia tăng, trong khi một số trẻ em còn nguy cơ suy dinh dưỡng.

Bác sĩ Đỗ Thị Ngọc Diệp - Chủ tịch Hội Dinh dưỡng thực phẩm TPHCM - nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì BMI hợp lý để phòng ngừa bệnh tật và nâng cao chất lượng cuộc sống. Theo bà, TPHCM đang đối mặt với thực trạng dinh dưỡng phức tạp và đầy thách thức. Tỉ lệ thừa cân béo phì ở người trưởng thành lên tới 60,1%, ở trẻ em 5-19 tuổi là 44% (năm 2022), ở phụ nữ tuổi sinh đẻ là 44,6% (năm 2023). Trong khi ở một số khu vực vùng sâu, vùng xa hoặc nơi tập trung đông lao động nhập cư, tình trạng suy dinh dưỡng và thiếu vi chất vẫn còn, tạo nên một bức tranh đối lập về vấn đề sức khỏe cộng đồng.

Những đề xuất đột phá

Ông Lê Thanh Long tin tưởng, thành phố có đủ điều kiện để nâng tầm các chỉ số nếu tập trung đồng bộ các giải pháp, đặc biệt ở “3 đòn bẩy” là dữ liệu và đo lường; thể chế và tài chính; khoa học - công nghệ và nhân lực, gắn với “6 trụ cột” gồm phát triển y tế công cộng và BMI; giáo dục và kỹ năng; việc làm bền vững và thu nhập; môi trường đô thị; tăng mảng xanh, điểm tập luyện; chuyển đổi số và quản trị mở; liên kết vùng và quốc tế.

Ông Mai Nguyễn Hoàng Nam - đồng sáng lập và là Giám đốc điều hành Học viện Kỹ năng VTALK - đề xuất giải pháp xây dựng TPHCM thành “Thành phố SDI thí điểm” của cả nước, trong đó phát triển kinh tế gắn liền với giảm phát thải và quản trị môi trường đô thị. Xem BMI không chỉ là chỉ số y tế mà là chỉ số thể lực đô thị, phản ánh chất lượng nguồn nhân lực tương lai.

Thu hẹp khoảng cách HDI giữa nội thành và ngoại thành và xem HDI là chỉ số trách nhiệm chính quyền trong đảm bảo công bằng xã hội trong ngân sách đầu tư cho nội thành - ngoại thành, áp dụng công nghệ số để rút ngắn khoảng cách tiếp cận, xây dựng mạng lưới bệnh viện vệ tinh, trạm y tế thông minh, tiếp tục quan tâm các chính sách về an sinh, nhà ở…

Các đại biểu đã góp ý nhiều giải pháp để thực hiện các chỉ số HDI, SDI, BMI

Bác sĩ Đỗ Thị Ngọc Diệp cho rằng các giải pháp can thiệp chính cho các vấn đề sức khỏe liên quan đến dinh dưỡng phải dựa vào cộng đồng, lấy dự phòng và con người làm trọng tâm. Đồng thời, cần xây dựng và thực thi “Khung kế hoạch hành động toàn diện cho các vấn đề sức khỏe liên quan đến dinh dưỡng”. Tập trung vào các chính sách và hành động ưu tiên như cam kết chính trị cấp cao đầu tư vào chăm sóc sức khỏe toàn dân; tăng tài chính công cho y tế; đầu tư vào năng lực cán bộ y tế; giám sát và thu thập dữ liệu; huy động sự tham gia và thúc đẩy hành động cộng đồng; phát triển kỹ năng cá nhân.

Bác sĩ Ngọc Diệp cũng khuyến cáo mỗi người dân cần chủ động kiểm soát BMI thông qua chế độ dinh dưỡng hợp lý, tăng cường hoạt động thể lực và thực hành các phương pháp kiểm soát cân nặng khoa học.

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng bày tỏ sự quan tâm đặc biệt đến việc chăm sóc sức khỏe toàn dân, nhấn mạnh sự cần thiết của việc cải thiện sức khỏe thể chất gắn với sức khỏe tinh thần và dinh dưỡng. Cũng có ý kiến cho rằng cần quan tâm hơn đến công tác bình đẳng giới từ trong gia đình, nhà trường và cộng đồng; phát huy vai trò quan trọng của phụ nữ trong việc định hình thói quen sinh hoạt gia đình, lan tỏa tri thức...

Chủ tịch Hội LHPN TPHCM Võ Ngọc Thanh Trúc cho rằng, việc bổ sung các chỉ số này vào văn kiện là yêu cầu tất yếu. Các ý kiến đã phác họa một bức tranh đa chiều, giúp nhận diện cả những thành tựu lẫn những hạn chế, thách thức. Những ý kiến này thể hiện được trách nhiệm, trí tuệ tập thể, tinh thần sáng tạo của thanh niên và phụ nữ trong việc xây dựng các chỉ số và là nền tảng cho sự phát triển văn minh, hiện đại của thành phố trong giai đoạn 2025-2030 và những năm tiếp theo.

Thiên Ân