Chuẩn hóa các bài thuốc gia truyền

Có một nghịch lý là khi y học hiện đại ngày càng tiến bộ, người dân vẫn tin dùng những thang thuốc không rõ nguồn gốc, những “bài thuốc gia truyền” chưa được chứng minh tính hiệu quả. Không ít người phải nhập viện cấp cứu, thậm chí tử vong chỉ vì tin vào lời quảng cáo “chữa khỏi tận gốc” của các thầy lang vô danh.

Một bệnh nhân vào Bệnh viện Nội tiết Trung Ương điều trị sau khi chữa bệnh theo lời thầy lang. Ảnh: Như Diệp

Ngao ngán với phác đồ điều trị lâu dài của phương pháp điều trị hiện đại và các tác dụng phụ của thuốc tây, nhiều người sẵn sàng tìm kiếm những phương thức điều trị khác. Trong khi đó, công tác quản lý việc hành nghề y vẫn chưa chặt chẽ. Những người hành nghề tự phát gần như không bị giám sát, chỉ lộ diện khi xảy ra hậu quả nghiêm trọng như chết người.

Khi bị kiểm tra, họ nói không phải hành nghề, không thu phí mà chỉ đáp ứng nguyện vọng của bệnh nhân. Có cơ sở từng bị xử phạt, tháo dỡ biển hiệu nhưng tái hoạt động chỉ sau một thời gian ngắn. Quy trình kiểm soát dược liệu và việc hành nghề y học cổ truyền chưa minh bạch nên người dân khó phân biệt được cơ sở có phép với không phép.

Không phải vì một số lang băm mà phủ nhận cái hay, cái tốt của y học cổ truyền. Phó thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long khẳng định: “Y dược cổ truyền là di sản quý, cần có vị thế xứng đáng trong hệ thống y tế nước nhà”. Để y học cổ truyền ngày càng phát triển, phát huy được giá trị, còn nhiều việc cần làm.

Nhà quản lý cần kiểm tra thực chất, xử lý nghiêm, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự những cá nhân, tổ chức làm ăn gian dối, gây hậu quả xấu cho bệnh nhân. Chính quyền địa phương cần kiên quyết đình chỉ hoạt động khám, chữa bệnh trái phép ngay từ đầu.

Hội Đông y phải được trao quyền giám sát, phối hợp cùng ngành y tế kiểm tra, loại bỏ các cơ sở mạo danh, bảo vệ các lương y chân chính. Song song đó, cần sớm đưa Luật Quảng cáo đi vào đời sống để ngăn chặn những nội dung lừa dối.

Một hướng đi cần được xem xét là chuẩn hóa những bài thuốc gia truyền. Không thể phủ nhận có nhiều bài thuốc hữu ích trong kho tàng tri thức truyền miệng, nhưng “tam sao thất bản”. Ngành y tế cần sưu tầm, tập hợp các bài thuốc này và tổ chức thử nghiệm, đánh giá hiệu quả điều trị của chúng, bài thuốc nào tốt thì chứng nhận, phổ biến, ngược lại thì loại bỏ.

Một giải pháp dài hạn và hiệu quả là kết hợp y học cổ truyền với y học hiện đại trong chẩn đoán và điều trị. Việc này phải mang tính hệ thống, bao gồm cả đào tạo bác sĩ y học cổ truyền, đặt y học cổ truyền trong chuỗi phát triển kinh tế sức khỏe.

Việt Nam có thế mạnh về cây dược liệu. Cần xây dựng các vùng trồng và sản xuất dược phẩm đạt các tiêu chuẩn GMP quốc tế, gồm giống cây, quy trình trồng, thu hoạch, bào chế, lưu hành. Khi đã hình thành chuỗi sản xuất, phân phối minh bạch, thuốc không đạt chuẩn sẽ mặc nhiên bị đào thải.

Minh Quang