Fandom thời công nghệ số
Nếu trước đây fanclub (FC) ca sĩ Việt thường mang tính tự phát, quy mô nhỏ, hoạt động chủ yếu dựa trên tình cảm cá nhân thì nay fandom (cộng đồng người hâm mộ) đã phát triển thành cộng đồng hàng chục, thậm chí hàng trăm ngàn thành viên. Họ hoạt động chuyên nghiệp hơn, có ban quản trị, phân công nhiệm vụ, sử dụng mạng xã hội TikTok, YouTube, Instagram… để tạo hiệu ứng lan tỏa tức thì.
 |
Hơn 5.000 khán giả đã lập kỷ lục Guinness Sự kiện có số lượng người tham gia mặc trang phục truyền thống Việt Nam đông nhất tại đêm nhạc Anh trai vượt ngàn chông gai 2025 - Nguồn ảnh: Ban tổ chức |
Bước ngoặt đến từ các đêm nhạc gắn với những chương trình truyền hình thực tế đình đám như Anh trai say hi, Anh trai vượt ngàn chông gai, Chị đẹp đạp gió rẽ sóng, Em xinh say hi… Đây là nơi khán giả đồng hành, bình chọn, chia sẻ cảm xúc cùng nghệ sĩ. Từ đó, FC dần trở thành fandom có tổ chức, học hỏi mô hình K-pop nhưng được Việt hóa, gần gũi, giản dị. Bên cạnh những buổi tặng quà hay gặp gỡ truyền thống, fandom còn triển khai nhiều hoạt động: chiến dịch bình chọn online, tổ chức dự án thiện nguyện gắn tên thần tượng…
Ở các đêm nhạc như Anh trai, Chị đẹp, Em xinh…, không chỉ nghệ sĩ tạo nên sức hút mà cộng đồng fandom cũng đóng vai trò quan trọng trong việc lan tỏa và củng cố tên tuổi thần tượng. Bên cạnh cổ vũ trên mạng xã hội, nhiều nhóm người hâm mộ còn tự nguyện đóng góp tiền bạc, công sức để xây dựng các điểm check-in tại khu vực tổ chức sự kiện, được trang trí công phu với hình ảnh, poster, banner nghệ sĩ. Một số điểm check-in còn có quà tặng, đồ lưu niệm cho khán giả; thậm chí chuẩn bị đồ ăn, thức uống phục vụ cộng đồng fandom.
Taylor Swift và sức mạnh kinh tế từ fandom Taylor Swift là minh chứng điển hình cho sức mạnh fandom. Cộng đồng Swifties không chỉ giúp cô liên tục phá vỡ kỷ lục nhạc số mà còn biến The Eras Tour thành hiện tượng văn hóa - kinh tế. Fandom của Taylor Swift tiêu thụ âm nhạc và đồng hành cùng thần tượng trong những thông điệp về nữ quyền, bình đẳng… Swifties là minh chứng cho việc fandom có thể tạo ra sức mạnh mềm lan tỏa vượt ra ngoài âm nhạc. Taylor Swift quản lý fandom theo cách truyền cảm hứng với sự minh bạch và gần gũi. Cô chủ động tương tác, gửi thông điệp trực tiếp tới người hâm mộ, công nhận sự đóng góp của họ và biến fandom thành một phần thương hiệu cá nhân. Cách quản lý ấy giúp Swifties trở thành cộng đồng trung thành, đồng thời giúp bảo vệ thần tượng khỏi những chiến dịch truyền thông tiêu cực. |
Mới nhất, fandom của Em xinh còn chiếu màn hình LED ngoài trời, tổ chức road show… cho các thần tượng của mình trước đêm nhạc 13/9 tại TPHCM. Những việc làm đó vừa thể hiện tình cảm nồng nhiệt vừa góp phần tạo bầu không khí sôi động, giúp nghệ sĩ thêm tự tin khi bước ra sân khấu.
Fandom nâng tầm vị thế nghệ sĩ
Văn hóa fandom tại Việt Nam đang chuyển biến mạnh mẽ. Từ theo dõi, hâm mộ thụ động, người hâm mộ hiện trở thành một phần không thể thiếu trong chiến lược xây dựng thương hiệu của nghệ sĩ. Sự đồng hành ấy giúp hình ảnh ca sĩ lan rộng, nâng tầm vị thế trong mắt công chúng và các nhà sản xuất, nhãn hàng.
Mối quan hệ người hâm mộ - thần tượng cũng đã trở thành 2 chiều, khi nghệ sĩ công nhận fandom, tham gia tương tác qua live stream, hay các buổi gặp gỡ trực tiếp giữa thần tượng và người hâm mộ thì người nghệ sĩ sẽ coi đây là một phần trong thương hiệu, sự nghiệp của mình.
 |
Hình ảnh được fandom của Phương Mỹ Chi thiết kế cho booth check-in tại đêm nhạc Em xinh say hi - Nguồn ảnh: Facebook Chuyện nhà Cò của Phương Mỹ Chi |
Fandom ngày nay tạo ra tác động kinh tế, xã hội rõ rệt. Thành công của nghệ sĩ trẻ thường gắn liền với sức nâng đỡ của fandom, giúp họ quảng bá hình ảnh nhanh chóng để có được vị thế trên thị trường. Người hâm mộ không chỉ dành sự yêu thích đối với thần tượng mà còn sẵn sàng chi số tiền lớn cho những sản phẩm liên quan đến thần tượng và sẵn sàng chống lại những yếu tố tiêu cực ảnh hưởng đến thần tượng. Điều này mở ra cơ hội hợp tác thương mại cho nghệ sĩ khi nhãn hàng nhận thấy sự gắn kết bền chặt giữa nghệ sĩ và cộng đồng hâm mộ.
Thay đổi cách khán giả gắn bó với nghệ sĩ Điện ảnh Việt Nam cũng đang chứng kiến sự phát triển của fandom. Mai của Trấn Thành hay loạt Lật mặt của Lý Hải thành công vang dội nhờ sự ủng hộ từ người hâm mộ lâu năm. Điều này cho thấy sức mạnh fandom cá nhân có thể chuyển hóa thành động lực phòng vé. Đặc biệt, Mưa đỏ tạo nên hiện tượng fanclub “Chấy Con”, ra đời từ chi tiết nhân vật đội trưởng Tạ với mái đầu đầy chấy ngồi viết thư về hậu phương. Đến tháng 9/2025, fanclub này đã có gần 12.000 thành viên - con số đáng kể đối với một diễn viên trẻ như Phương Nam và ở lĩnh vực điện ảnh. Các buổi cinetour không chỉ thu hút khán giả xem phim mà còn trở thành dịp người hâm mộ tặng quà, live stream tương tác… Diễn viên Lâm Thanh Nhã cũng tổ chức gặp gỡ fanclub chính thức. |
Chẳng hạn, sau Sing! Asia 2025, Phương Mỹ Chi nhanh chóng trở thành gương mặt đại diện cho nhiều thương hiệu nhờ sự gắn kết bền chặt của cộng đồng người hâm mộ. HIEUTHUHAI cũng được các nhãn hàng thời trang, nước giải khát săn đón khi có lượng người hâm mộ trẻ trung, bám sát mọi hoạt động của thần tượng. Hay cộng đồng Đóm của Đen Vâu vừa lan tỏa âm nhạc vừa gắn bó qua hoạt động thiện nguyện, giúp anh trở thành sự lựa chọn tin cậy của nhiều thương hiệu lớn.
So với K-pop hay K-drama, fandom Việt Nam vẫn còn ở giai đoạn sơ khởi, quy mô nhỏ hơn. Điều đáng ghi nhận là người hâm mộ Việt đã dần hình thành văn hóa đồng hành, bảo vệ, quảng bá cho thần tượng thay vì chỉ dừng ở việc nghe nhạc hay mua vé xem show. Đây là bước đệm để fandom âm nhạc Việt bền vững hơn trong tương lai. Fandom đã vượt qua ranh giới những nhóm người hâm mộ tự phát để trở thành một phần trong hệ sinh thái giải trí, nơi khán giả không chỉ là người nghe mà còn là những đồng sáng tạo giá trị cùng nghệ sĩ.
Xây dựng văn hóa fandom để lan tỏa giá trị tích cực Văn hóa fandom nếu không được định hướng có thể trở thành con dao 2 lưỡi - thúc đẩy đồng thời cản trở sự phát triển bền vững. Fandom cũng có cả mặt trái. Những trận chiến FC, công kích cá nhân trên mạng xã hội hay áp lực buộc nghệ sĩ chạy theo thị hiếu tức thời là mặt trái của một fandom quá quyền lực. Nếu giá trị nghệ sĩ chỉ được đo bằng lượt xem, lượt bình chọn hay sức mua thì chiều sâu sáng tạo dễ bị xem nhẹ. Văn hóa fandom không được định hướng có thể trở thành con dao 2 lưỡi - thúc đẩy đồng thời cản trở sự phát triển bền vững. Các ca sĩ và người hâm mộ thường đưa ra lời kêu gọi cộng đồng fandom cần đồng hành thay vì áp đặt nghệ sĩ; cổ vũ thay vì tranh cãi cực đoan, biến sức mạnh tập thể thành những hành động tích cực cho nghệ sĩ và xã hội. Khi fandom được nuôi dưỡng đúng cách, đó không chỉ là nguồn sức mạnh cho sự nghiệp nghệ sĩ mà còn là một phần của văn hóa Việt Nam đương đại - trẻ trung, gắn kết và giàu trách nhiệm xã hội. Nhiều nhạc sĩ và những người hoạt động trong lĩnh vực âm nhạc đều chung quan điểm, muốn fandom văn minh cần sự định hướng từ cả hai phía: nghệ sĩ và cộng đồng người hâm mộ. Nghệ sĩ phải là người đặt nền tảng, truyền thông điệp tích cực. Ở chiều ngược lại, người hâm mộ cần ý thức rằng sự gắn bó không chỉ thể hiện qua những hành động ồn ào trên mạng mà còn bằng việc lan tỏa giá trị nghệ thuật, giữ thái độ tôn trọng với nghệ sĩ khác và cả khán giả trung lập. Fandom văn minh không chỉ giúp nghệ sĩ phát triển bền vững mà còn trở thành một phần của đời sống văn hóa, nơi sự gắn bó được chuyển hóa thành niềm tự hào, sức sáng tạo và tinh thần cộng đồng. Kay Hoàng |
Thiên Bảo