Dàn dựng clip giả vụ lật tàu ở Hạ Long, hành vi phá hoại ngành du lịch cần xử lý

Sau sự cố tàu du lịch Vịnh Xanh 58 gặp nạn tại vịnh Hạ Long vào chiều 19/7, mạng xã hội tràn ngập các hình ảnh về chiếc tàu bị lật, ảnh gia đình, thân nhân nạn nhân... Đáng nói là trong số đó có rất nhiều sản phẩm giả mạo do trí tuệ nhân tạo (AI) làm ra. Dù vậy, không ít người đã tin hình ảnh đó là thật và bày tỏ cảm giác hoang mang, lo sợ. Nhiều người đã chia sẻ lại nội dung đó với bạn bè trong tâm trạng bất an.

Việc lan truyền các hình ảnh, video giả mạo, những câu chuyện, thông tin thiếu kiểm chứng đặc biệt nguy hiểm khi nó xảy ra với các sự kiện liên quan đến tính mạng, thiên tai, tai nạn … những vấn đề vốn nhạy cảm và cần sự tỉnh táo từ người tiếp cận thông tin.

Những hình ảnh giả mạo và do AI tạo ra lan truyền trên mạng xã hội với tốc độ chóng mặt

Không ít video còn lấy cảnh tàu chìm ở các nước khác như Congo hay từ các đợt bão trước đây tại Việt Nam rồi gắn mác là “vụ lật tàu ở vịnh Hạ Long”. Trong bối cảnh thông tin nhiễu loạn, không phải ai cũng có thể phân biệt thật giả, nhất là khi các hình ảnh được AI xử lý trông rất giống thật.

Những hình ảnh, video giả mạo này đang đẩy ngành du lịch Hạ Long vào tình thế khó khăn. Nó có thể khiến không ít du khách lưỡng lự, e dè khi lựa chọn Hạ Long là điểm đến. Nhiều người không phân biệt được thật - giả sẽ đánh đồng chất lượng các tàu du lịch hiện nay ở Hạ Long và cảm giác bất an khi chọn tour tham quan các thắng cảnh trên vịnh, hoặc ngủ đêm trên tàu.

Thực tế, rất nhiều tàu du lịch ở Hạ Long hiện nay được đầu tư mạnh, hiện đại, sang trọng, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho du khách tham quan. Còn tàu Vịnh Xanh là loại tàu nhỏ, đáy bằng, phù hợp trong điều kiện vịnh Hạ Long lặng gió nhưng sẽ nguy hiểm trong thời tiết có giông gió lớn bất ngờ.

Do vậy việc lan truyền các clip giả câu view trở thành hành vi phá hoại gây ảnh hưởng tiêu cực trực tiếp đến hoạt động du lịch. Nguy hiểm hơn khi trong thế giới phẳng, tốc độ lan truyền của những clip giả mạo đó còn khiến ngành du lịch Việt Nam, đặc biệt là ngành du lịch ở một kỳ quan thiên nhiên của Việt Nam được UNESCO công nhận bị mất điểm trong mắt khách du lịch quốc tế.

Không chỉ những doanh nghiệp lớn bị ảnh hưởng, những người lao động liên quan đến dịch vụ du lịch từ hướng dẫn viên, phục vụ đến các doanh nghiệp địa phương... cũng bị thiệt hại dây chuyền. Mỗi lượt hủy tour của du khách xuất phát từ tâm lí sợ hãi, bất an khi đi du lịch trên tàu sẽ kéo theo hệ lụy kinh tế không nhỏ.

Thực tế, mỗi con tàu trước khi đưa vào hoạt động đều phải qua quá trình kiểm định nghiêm ngặt, sau đó luôn được kiểm tra định kì và đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn an toàn.

Hành vi phát tán thông tin giả, nhất là liên quan đến an toàn, tai nạn, đã được quy định rõ trong Luật An ninh mạng và có thể bị xử lí hình sự. Tuy nhiên, việc xử lí các tài khoản ẩn danh, video được đăng tải rồi xoá bỏ khi bị phản ứng hoặc nhận ra có nguy cơ bị cơ quan chức năng "sờ gáy"… vẫn còn là bài toán nan giải. Đã đến lúc cần nhanh chóng có hành lang pháp lý cụ thể đối với nội dung được tạo bởi AI. Bên cạnh đó, các nền tảng mạng xã hội cũng cần nâng cấp cơ chế kiểm duyệt, không thể đứng ngoài cuộc và đổ lối “nội dung do người dùng đăng tải”.

Trong khi chờ đợi những động thái quyết liệt và mạnh mẽ hơn từ cơ quan luật pháp, người dùng mạng xã hội cũng cần học cách kiểm chứng thông tin cẩn trọng hơn trong sự nhiễu loạn thông tin thời đại công nghệ số. Không chia sẻ những nội dung chưa rõ thực hư, và không tiếp tay cho việc lan truyền nỗi sợ hãi sai sự thật.

Lan truyền clip giả về tai nạn không chỉ là một cú lừa thị giác. Đó là hành vi gieo rắc bất an, phá hoại uy tín, làm tổn thương những nỗ lực xây dựng hình ảnh du lịch Việt Nam an toàn, thân thiện trong mắt bạn bè quốc tế. Không thể biện minh cho sự vô trách nhiệm và giả tạo với bất cứ lý do nào.

Phạm Phước Dũng