Cần xây dựng chương trình ươm mầm hợp tác xã do phụ nữ quản lý

Đọc dự thảo văn kiện Đại hội Đại biểu Phụ nữ TPHCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, tôi rất tâm đắc với nhóm chỉ tiêu về hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế, định hướng đến cuối nhiệm kỳ xây dựng ít nhất 2-3 mô hình tổ hợp tác phát triển sinh kế ứng dụng khoa học công nghệ; thành lập mới 15 hợp tác xã (HTX) có phụ nữ tham gia quản lý và củng cố chất lượng hoạt động của 20 HTX do các cấp hội hỗ trợ thành lập.

Anh Lâm Ngọc Tuấn

HTX Tuấn Ngọc thành lập năm 2019, hiện có 7 thành viên (2 nữ). Từ mô hình trồng rau thủy canh trên 1.000m2 nhà màng, chúng tôi đã từng bước phát triển thành đơn vị sản xuất rau thủy canh ứng dụng IoT - AI tiên phong tại TPHCM, với sản phẩm xà lách thủy tinh đạt chứng nhận OCOP 3 sao.

Các yếu tố tạo nên thành công bước đầu của Tuấn Ngọc cho thấy công thức phù hợp để phụ nữ có thể khởi nghiệp và vận hành HTX nông nghiệp xanh hiệu quả, gồm: bắt đầu từ quy mô nhỏ - công nghệ phù hợp (sử dụng 100 - 300m² nhà màng, công nghệ thủy canh tiết kiệm nước, thân thiện môi trường); liên kết chặt chẽ - chia sẻ rủi ro (thành viên góp vốn, góp công, cùng quản lý minh bạch qua hệ thống kỹ thuật số); được đào tạo thực tế (HTX mở lớp học - làm - thu hoạch thật giúp thành viên nắm kỹ năng trồng, quản lý và bán hàng); ứng dụng chuyển đổi số (quản lý sản xuất, truy xuất nguồn gốc và bán hàng qua nền tảng mạng xã hội); đồng hành cùng Hội LHPN, chính quyền (tham gia các chương trình khởi nghiệp, hội chợ, ngày hội kết nối tiêu thụ sản phẩm).

Phụ nữ hoàn toàn có khả năng làm chủ mô hình HTX, nhất là HTX nông nghiệp hiện đại nếu được hỗ trợ đúng trọng tâm và đúng giai đoạn. Ở đây, từ kinh nghiệm quản lý và điều hành HTX Tuấn Ngọc, tôi góp ý chủ yếu trong lĩnh vực nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Để thực hiện hiệu quả nhóm chỉ tiêu về thành lập và củng cố chất lượng HTX, hội nên tập trung vào 3 hướng đột phá. Đầu tiên là hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp theo mô hình “Ươm tạo HTX nông nghiệp xanh”. Việc xây dựng một chương trình “Ươm mầm HTX do phụ nữ quản lý” ở cấp thành phố và phường/xã sẽ là tiền đề cần thiết.

Hội có thể lựa chọn 5-10 nhóm phụ nữ có ý tưởng khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp xanh rồi đồng hành, hướng dẫn từ ý tưởng đến sản xuất thử, và cuối cùng là lập HTX. Mỗi mô hình thí điểm cần được hỗ trợ về đất đai (mượn/thuê), vốn quay vòng nhỏ, kỹ thuật thủy canh - hữu cơ - số hóa, và phải được kết nối đầu ra. Hội đứng vai trò “bà đỡ” - bảo trợ, kết nối các doanh nghiệp, HTX đã có kinh nghiệm tham gia quá trình đào tạo và chuyển giao công nghệ cho các nhóm này.

Xây dựng mạng lưới cố vấn - huấn luyện viên HTX có phụ nữ quản lý là bước thứ hai. Mỗi HTX mới thành lập cần được “cặp đôi” với một HTX trưởng thành, đơn vị đóng vai trò cố vấn, hướng dẫn vận hành sổ sách, phân chia lợi nhuận, chiến lược tiêu thụ. Ở bước này, hội có thể phối hợp với Liên minh HTX, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Hội Nông dân thành phố mở các khóa tập huấn chuyên sâu về quản trị tài chính, kế hoạch sản xuất, kỹ năng marketing và chuyển đổi số cho phụ nữ lãnh đạo HTX. Song song đó là thành lập câu lạc bộ “Nữ quản lý HTX - Doanh nghiệp xanh” để chị em chia sẻ kinh nghiệm, tạo nguồn cán bộ tương lai.

Bước cuối cùng cần triển khai là tích hợp chuyển đổi số và kinh tế xanh vào phong trào phụ nữ khởi nghiệp. Hội có thể tổ chức cuộc thi “Phụ nữ khởi nghiệp nông nghiệp xanh - số hóa sản xuất” hằng năm nhằm tạo sân chơi để phụ nữ giới thiệu ý tưởng mới và kết nối đầu tư. Ngoài ra, Hội LHPN TPHCM hãy phát triển sàn thương mại điện tử riêng của phụ nữ, tích hợp dữ liệu các HTX do nữ quản lý, giúp tiêu thụ sản phẩm trực tuyến và minh bạch nguồn gốc; xây dựng bộ tiêu chí “HTX Phụ nữ Xanh - Văn minh - Số hóa”, gồm sản xuất thân thiện môi trường, quản lý minh bạch, bình đẳng giới, ứng dụng công nghệ số trong điều hành.

Nhiệm kỳ mới sẽ mở ra nhiều cơ hội lẫn thách thức. Hội LHPN TPHCM nên chuyển vai trò từ “tuyên truyền - vận động” sang “dẫn dắt - hỗ trợ - kết nối hệ sinh thái” cho các HTX có phụ nữ tham gia quản lý. Có một “bà đỡ” vững vàng, uy tín, các chị em sẽ càng có thêm động lực bức phá, vượt qua mọi khó khăn để tiến về phía trước, trở thành lực lượng tiên phong trong kinh tế xanh, chuyển đổi số và khởi nghiệp bền vững.

Lâm Ngọc Tuấn
- Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Tuấn Ngọc,
phường Long Trường, TPHCM

Mẫn Nhi (ghi)