Sự trở lại của thời trang tay áo phồng

Tại sự kiện Academy Museum Gala tháng 10/2025, Zoë Kravitz diện thiết kế mới nhất từ sàn diễn Saint Laurent, đưa xu hướng tay áo phồng trở lại đầy ấn tượng. Ảnh: Getty Images

Sự trở lại của tay áo phồng- biểu tượng quyền lực

Tay áo phồng không phải là trào lưu mới. Từ nhiều thế kỷ trước, chúng đã là biểu tượng của quyền lực trong các triều đình châu Âu thời cận đại. Kiểu tay áo phồng tách rời không chỉ tạo hiệu ứng thị giác mạnh mẽ, mà còn thể hiện địa vị xã hội: ai sở hữu chúng chứng tỏ có điều kiện tiếp cận nghề may cao cấp và đủ khả năng chi trả cho lượng vải đắt đỏ trong thời kỳ luật hạn chế xa xỉ. Từ phom tay “đùi cừu” (leg-of-mutton) của triều đại Tudor tại Anh đến những mẫu tay áo rạch, đắp, thêu tinh xảo của gia tộc Medici ở Florence, tay áo phồng ngày càng được phóng đại trong thế kỷ XVI để phô bày sự sang trọng.

Một chiếc váy của Mỹ từ những năm 1830 với tay áo gigot đồ sộ, thường được gọi là tay áo chân cừu vì hình dáng gợi nhớ đến chúng. Bộ sưu tập trang phục của Bảo tàng Brooklyn tại Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan

“Điểm cốt lõi của phong cách này là khoe xem bạn có bao nhiêu vải,” Darnell-Jamal Lisby, giám tuyển tại Cleveland Museum of Art, người tổ chức triển lãm Renaissance to Runway: The Enduring Italian Houses, nhằm khám phá mối liên hệ giữa nghệ thuật Phục hưng Ý và thời trang hiện đại chia sẻ.

Người phụ nữ thuộc giới thượng lưu Dorothy Hart Hearst trong ấn bản Vogue năm 1938, mặc chiếc váy crepe tay bồng của Elsa Schiaparelli. Ảnh: Getty Images

Ngày nay, tay áo phồng mang sắc thái mới: mềm mại, lãng mạn và nữ tính hơn, đặc biệt phổ biến trong thời trang cưới với những phiên bản có thể tháo rời linh hoạt. Trên sàn diễn gần đây của Thom Browne, Louis Vuitton, Chloé, Valentino và Saint Laurent, phom tay này được biến tấu đa dạng — từ nhẹ nhàng đến kịch tính. Zoë Kravitz chọn mẫu váy lệch vai tay phồng của Saint Laurent tại Academy Museum Gala, còn Julia Fox gây chú ý với mẫu váy trắng tay phồng cực đại của Marc Jacobs tại amfAR Gala ở London.

Julia Fox (London) diện chiếc váy Marc Jacobs ấn tượng gợi nhớ đến thời kỳ tay áo được độn thêm để tăng thêm chiều cao. Ảnh: Getty Images

Trong lịch sử thời trang, tay áo phồng từng nhiều lần trỗi dậy mạnh mẽ: thập niên 1830 và 1890, chúng được độn bằng lông vũ hoặc gọng thép; thập niên 1930, nhà thiết kế Elsa Schiaparelli đưa chúng vào thời trang dạ hội; đến thập niên 1980, tay phồng trở lại trong trang phục cưới và dạ hội, song hành với tóc phồng bồng bềnh. Thậm chí, chiếc váy cổ Tarkhan 5.000 năm tuổi — trang phục dệt lâu đời nhất từng được tìm thấy — cũng có những nếp xếp làm nổi bật vai và tay áo.

Công nương Diana thường mặc áo tay bồng, kể cả trong ngày cưới, nhưng vào năm 1983, bà đã mặc trang phục thoải mái hơn khi xem một trận đấu polo. Ảnh: Getty Images

Tuy vậy, ảnh hưởng mạnh mẽ nhất của tay áo phồng vẫn thuộc về thời kỳ Phục hưng Ý, khi thời trang bước vào giai đoạn bùng nổ sáng tạo, lan tỏa khắp châu Âu.

Từ sàn diễn Phục hưng đến runway 2025

Theo triển lãm Renaissance to Runway, đầu thế kỷ XVI, những tay áo phồng hết cỡ, được xem là biểu tượng của sprezzatura, khái niệm về vẻ thanh lịch tự nhiên được nhắc tới trong Book of the Courtier (1528) của Castiglione. Ngày nay, thuật ngữ này thường gắn với thời trang nam giới, nhưng thời đó nó là lý tưởng cho cả nam và nữ trong các triều đình.

Bức chân dung nữ phó vương thành Naples của Raphael vẽ năm 1518 trong bộ trang phục sang trọng với tay áo cài nút bồng bềnh. Ảnh: Bảo tàng Louvre

“Trong nghệ thuật, tay áo và mái tóc là cách trực quan nhất để nhận biết người đó sống ở đâu và thuộc thời kỳ nào”, Lisby nói. Ở Ý vào thế kỷ XVI, tay áo rộng (barrel sleeves) được độn phồng rồi thu nhỏ ở cổ tay, phần trang trí baragoni biến đổi từ dáng bánh cupcake sang vòng doughnut. Màu sắc và lớp áo ngoài – áo trong có thể thể hiện danh tính địa phương, liên minh chính trị, hoặc sức mạnh của các gia tộc quyền lực như Medici, những người không ngừng giao lưu, sao chép, và cạnh tranh phong cách.

Một bức chân dung của Girolamo da Carpi, được vẽ vào khoảng năm 1530-1540 với người mẫu mặc baragoni quá khổ, tay áo trên có hình dạng giống như bánh nướng nhỏ - Ảnh: Bảo tàng Stadel, Frankfurt am Main

Những chi tiết này xuất hiện dày đặc trong tranh chân dung của Raphael, Bronzino, Lorenzo Lotto… và trở thành nguồn cảm hứng quan trọng cho các nhà thiết kế đương đại.

Trong bức chân dung Lorenzo Lotto này, có thể là của một viên chức giàu có người Ý, với phần tay áo có đệm tạo độ phồng. Ảnh: Bảo tàng Nghệ thuật Cleveland

Qua nhiều thế kỷ, kích thước tay áo luôn gắn liền với quyền lực và địa vị. Khi bước sang thời hiện đại, phom dáng trang phục sắc nét hơn và vai độn trở thành biểu tượng chiếm không gian, tay áo phồng tạm thời nhường chỗ. Nhưng hôm nay, chúng quay lại mạnh mẽ — không chỉ như một xu hướng thẩm mỹ, mà như một cuộc trò chuyện văn hóa về quyền lực cá nhân, sự tự tin và cái đẹp vượt khỏi ranh giới thời gian.

Một mẫu trang phục trên sàn diễn từ bộ sưu tập thu đông 2022 của Diesel được trưng bày cùng bức tranh Lotto tại Bảo tàng Nghệ thuật Cleveland. Ảnh: Shutterstock

Sự trở lại của tay áo phồng cho thấy thời trang luôn xoay theo vòng tròn lịch sử. Những thiết kế, mẫu mã cũ có thể trở lại, nhưng mang một tâm thế mới, hiện đại hơn, đa nghĩa hơn và đầy sức sống.

Tuấn Huy (Theo CNN)