Videos Podcasts TikTok YouTube eMagazine Longform ePaper
ĐƯỜNG DÂY KHẨN: 0913.15.93.15

THỜI SỰ

    Chuyện làm đầu làm tóc ở Sài Gòn xưa

    01/02/2025 - 07:02
    Chia sẻ

    PNO - Thập niên 1920 là lúc làm ăn mạnh mẽ nhất ở Nam Kỳ thuộc địa. Kinh tế phát triển thì dịch vụ cũng phát triển theo. Đến đầu thập niên 1930, khủng hoảng kinh tế kéo đến.

    Dù khó khăn hơn vẫn có những dịch vụ thiết thực được duy trì, trong đó có dịch vụ làm đẹp, làm tóc cho phụ nữ.

    Trang bị theo tiêu chuẩn Tây

    Năm 1933, ở số nhà 152 đường Bonard (nay là Lê Lợi) mở ra một Mỹ viện mang tên Au Figaro Saigonnais. Nó nằm sát bên nhà chụp hình nổi tiếng Khánh Ký. Các bà, các cô trang điểm, làm tóc xong thích sang tiệm ảnh chụp vài tấm khoe đầu mới. Mỹ viện này quảng cáo trên Báo Phụ nữ Tân văn số 216, (14/9/1933): “… Cách thức sửa sang đều dùng đúng quy tắc của các mỹ viện ở châu Âu. Sẽ chỉ những thuốc, những phương pháp cho quý bà nào mặt đen, bị nám da và da mặt bị thâm kim. Quý bà cô dùng phấn hoặc dùng crème lâu ngày rồi bị cái chất thủy trong phấn đó làm hư da mặt thì hiện nay có phương pháp sửa trị da mặt như xưa”. Tiệm còn “uốn tóc và gội tóc bằng thuốc cho tóc khỏi rụng và da đầu được êm mát”.

    Một tiệm làm tóc nằm cạnh tiệm chụp ảnh trên đường Lê Lợi - Sài Gòn
    Một tiệm làm tóc nằm cạnh tiệm chụp ảnh trên đường Lê Lợi - Sài Gòn

    Đến năm 1937, nhiều kỹ thuật làm tóc cầu kỳ đã thịnh hành ở Sài Gòn. Kiểu phổ biến lúc đó là “uốn tóc có vân” (dợn sóng?), nhưng được lưu ý là nếu đến chỗ tiệm không chuyên nghiệp thì sẽ bị cháy tóc. Tiệm Guyot số 140 đường Catinat (Đồng Khởi) tự hào là lâu năm và lành nghề, sẽ “làm đẹp lòng chị em, tóc uốn sẽ đặng bền bỉ, lại thêm dịu dàng và tuyệt đẹp”. Tiệm này cạnh tranh với Aux Boucles Dore số 36 đường Charner (Nguyễn Huệ) ngang hãng xe hơi Renault, uốn tóc bằng hơi điện, có thắt bín, bới đầu đầm kiểu tân thời. Tiệm còn bán son phấn và đồ trang điểm của tiệm mỹ phẩm trứ danh Klytia bên Paris. Ngoài ra, có dịch vụ “ủi mặt theo lối văn minh cho hết nám, tàn nhang, mặt được mịn màng, đánh móng tay đủ màu”, nhuộm tóc 18 màu tùy chọn.

    Dư luận không đồng tình

    Lúc việc uốn tóc nữ đang thời thịnh, vẫn có những người không đồng tình chuyện uốn quăn, cắt ngắn mái tóc. Bài Thắng lại, thắng lại một chút! của tác giả T.K. trên Báo Công Luận số 7596 (30/12/1937) tỏ vẻ khách quan, có phân tích nhưng tựu trung là phản đối mốt này: “Thử hỏi tưởng một người phụ nữ, trang phục theo nền nếp xưa: hàng, lãnh đen, hoặc trắng; đầu tóc láng, có dầu, có vòng, có ngọn, mặt mày thanh tân mà không có tô điểm thổ lộ, có vẻ nhu mì, e lệ, bộ phong lưu đáng vì đáng nể. Cái hình ảnh dễ thương kia, một ngày một phai và nhường nước cho cái ảnh đầu tóc bẹp, hay là tóc cắt vằn, hoặc tóc uốn quăn, mặt tô phấn trắng toát, môi thoa son đỏ lòm, áo màu lòe loẹt nút gài tự do, giày gót chống sào, tay cầm bóp da… Tuy xem ra, có hơi dị mà cũng còn một ít vẻ ngộ của gái nhà Nam, vì hình cái áo dài thướt tha, còn tạng người yểu điệu lưng eo, cổ nhỏ, luân chuyển trong bóng minh quang của trời Nam Việt”.

    Thường thì chỉ khi có sự kiện quan trọng như đám cưới, tiệc…, các bà các cô mới tới những tiệm tóc như vầy để làm đầu
    Thường thì chỉ khi có sự kiện quan trọng như đám cưới, tiệc…, các bà các cô mới tới những tiệm tóc như vầy để làm đầu

    Tác giả than van tiếp: “Xin thắng lại. Mấy cô mấy chị đã quá tuần cập kê mà còn cắt tóc cụt uốn tóc quăn. Xin thắng lại. Cũng các quý nương ấy đã bày bận áo dài không bâu, trống ngực trống lưng; không có 2 tay hay là áo quần may lai tai bèo, hoặc có cái xây quanh cổ. Coi ra sao, in là clown, hề hát xiệc! Xin thắng lại. Cô nhan sắc kia, đầu thì tóc uốn quăn, mình bận áo sơ mi, bận quần tây, đi giày đệm, mà… miệng ngậm một điếu xì gà to! Vô ngại, đứng tại bến xe Autobus, chợ Saigon… xem ra không biết thứ người gì. Thắng lại!… Còn một chuyện này mới dễ buồn cười. Nhiều bà già, da mặt đã dun, miệng đã móm, mà cũng dồi phấn, thoa son, cũng áo nâng ngực, áo màu eo lưng, quần trắng lai viền, giày sào… Chớ phải bà cầm cây sào mà chống làm gậy thì đúng hơn đi giày sào làm chi cho hêu hổng…”.

    Cuối cùng, tác giả cảm khái thay cho các ông chồng: “Mốt, mốt nó làm hao tiền của các ông chồng lắm! Ít ngày có thứ hàng mới, ít bữa có thứ nút lạ… Phấn này dồi đẹp hơn phấn mua rồi. Son màu gạch coi sáng hơn son màu điều! Mua, mua… đổi đổi. Ông chồng nể vợ mốt phải mua, phải đổi… còn xà bông thơm, dầu thơm… đi chơi xe hơi, coi hát bóng cũng là mốt cả. Cứ theo cho đúng mốt thì túi tiền của ông chồng phải nguy”.

    Việc ai nấy làm

    Mặc báo chí khen chê, các cô vẫn thích sửa soạn đầu tóc theo ý mình. Trên các mặt báo vẫn tiếp tục đăng bài quảng cáo các tiệm làm tóc… Mốt uốn tóc vẫn được chuộng. Tiệm Felix số 106 đường Galliéni (Trần Hưng Đạo) gần ga Louvaine có kiểu uốn dài dợn sóng, uốn cụt có nhiều kiểu “lịch sự giống người phương Tây”, dùng 2 máy uốn hiệu Idéal và Eugène để phục vụ khách. Tiệm Tourane Colffeur số 94 đường Pellerine (Pasteur) khẳng định “Tóc đẹp nhờ sự kinh nghiệm nhà nghề”.

    Những năm 1930-1940, kiểu tóc dợn sóng này rất được ưa chuộng
    Những năm 1930-1940, kiểu tóc dợn sóng này rất được ưa chuộng

    Thỉnh thoảng, báo chí lại nêu có tiệm uốn tóc khiến khách bị hư tóc, phỏng da. Giới thợ tóc bảo nhau thuốc nhuộm Komol thường làm phỏng da đầu, phải thử trước mới được dùng. Sợ nhất là khi khách muốn làm gấp, thợ chiều khách dễ có chuyện xảy ra, sau đó là kiện cáo lôi thôi.

    Có trường hợp năm 1938, một chủ tiệm buôn vì nhuộm tóc mà phỏng da đầu, nằm nhà suốt 3 tuần lễ, bèn đâm đơn kiện xin bồi thường một ngàn đồng thiệt hại và tiền thuốc men. Bên tiệm tóc viện cớ bà kia kèo nài quá nên mới phải làm gấp. Vụ này tòa phải nhờ ông Bonniot là chủ tiệm thuốc Tây xem xét phải bồi thường bao nhiêu là vừa, không biết ngã ngũ ra sao.

    Vài bác gái trên 80 tuổi kể hồi xưa, kiểu tóc thả bánh lái “ba vòng một ngọn” đến thập niên 1960 đã hiếm dần. Chuyện đi làm tóc ngoài tiệm chỉ dành cho người có tiền, người bình thường lúc thật sự cần như đám cưới của chính mình hay của người thân mới ra tiệm. Giới bình dân đợi thợ làm tóc dạo vào xóm, phục vụ tận nhà với giá rẻ, nhất là dịp gần tết ai cũng muốn có đầu tóc đẹp. Có khi họ mang thuốc dỏm đến, mất cả buổi uốn cho khách nhưng khi tháo ống ra để gội đầu thì tóc thẳng đơ. Thợ phải đền, uốn lại lần nữa.

    Một chị người Hoa trong Chợ Lớn cho biết với đa số phụ nữ người Hoa lớn tuổi trong giới bình dân, từ xưa đến nay kiểu tóc phổ biến là cắt ngắn, để thẳng tới vai, phía trước rẽ đường ngôi giữa và vén phía sau tai cho gọn. Kiểu này đơn giản, tiện cho sinh hoạt trong nhà. Phụ nữ khá giả phải ra ngoài giao tiếp, dự tiệc tùng thì chăm sóc tóc nhiều hơn. Họ thường uốn quăn hoặc búi tóc ra sau gáy và cài trâm, nhưng không búi tròn như phụ nữ Việt mà ép dẹp xuống.

    Phụ nữ Hoa sau này dùng 2 hình thức uốn tóc: uốn lạnh và uốn nóng. Uốn lạnh là cuốn bằng các ống cuốn to. Người thợ sẽ bôi thuốc uốn (dạng nước) lên các lọn tóc đã quấn, sau đó lấy bao ni lông trùm đầu lại, vài tiếng sau thì tháo tóc ra gội sạch. Uốn lạnh sẽ ra kiểu tóc như người thợ uốn tóc trong hình minh họa. Phụ nữ Việt, phụ nữ Hoa đều dùng chung kiểu uốn này. Nhưng ngày nay, các lọn tóc không ép sát da đầu như trước.

    Thời nào cũng vậy, dù xã hội còn nghèo, với kỹ thuật và thiết bị có gì dùng đó, phụ nữ vẫn đeo đuổi chuyện làm tóc, làm đẹp cho mình với không ít tốn kém và công sức. Đó cũng là góp phần làm đẹp cho đời.

    Phạm Công Luận

    Tag Sài GònSài Gòn xưaphụ nữ Sài Gònngười Sài Gòn
     
    TIN CÙNG CHUYÊN MỤC
    TIN MỚI

    news_is_not_ads=