Ngành thời trang Ý khủng hoảng

Ngành thời trang Ý nổi tiếng với những sản phẩm tinh xảo, được thực hiện công phu

Các nhà sản xuất Ý là những tượng đài của ngành thời trang toàn cầu, nổi tiếng nhờ các thương hiệu độc lập, sản phẩm thủ công tinh vi và nguyên liệu địa phương. Tuy nhiên, Made in Italy đang đối mặt với khủng hoảng từ việc thiếu thợ học nghề trẻ cho tới tác động của trí tuệ nhân tạo (AI)… Tất cả đang đe dọa vị thế lừng lẫy của thời trang Ý.

Tại một hội nghị mới đây ở Venice, các chuyên gia trong ngành đã đưa ra tầm nhìn cho việc “tái sinh” thương hiệu Made in Italy. Họ cho rằng tính minh bạch trong chuỗi cung ứng và yếu tố bền vững là điều cấp thiết để thời trang Ý tiếp tục giữ vị thế hàng đầu thế giới.

Khủng hoảng trong ngành may đo của Ý

Cốt lõi của thời trang Ý nằm ở nghệ thuật thủ công, yếu tố đòi hỏi thời gian đào tạo lâu dài và tỉ mỉ. Nhưng ngày càng nhiều lo ngại khi giới trẻ không còn sẵn sàng theo đuổi những năm tháng học nghề gian khổ này.

Tại Naples, cái nôi của nghệ thuật may đo, những con phố trung tâm với các tiệm may cổ truyền san sát nhau từng là nơi bậc thầy truyền nghề cho lớp trẻ. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, các xưởng thủ công đang vật lộn để tìm người kế nghiệp.

Với không ít người, việc diện một bộ vest Made in Italy giúp họ thể hiện đẳng cấp của mình

Khi có quá nhiều con đường nhanh và hấp dẫn hơn dẫn đến ngành thời trang như thời trang nhanh hay công nghệ quy mô lớn thì người trẻ ngày nay càng ít muốn dành nhiều năm để học cách cắt may một bộ vest hoàn hảo.

Giuseppe và Massimiliano Attolini, những người từng thiết kế trang phục cho nguyên thủ quốc gia, diễn viên, doanh nhân, và cả trang phục trong phim House of Gucci, cho biết trong xưởng của họ, việc may tay một chiếc áo khoác mất 25 giờ, còn một bộ vest hoàn chỉnh cần tới 33 giờ.

“Không chỉ riêng chúng tôi khó khăn trong việc tìm thợ, đó là vấn đề mang tính hệ thống”- ông Giuseppe Attolini nói với truyền thông Ý. “Giới trẻ ngày nay không còn hứng thú với công việc này. Họ không thấy cơ hội, và cũng không ai cho họ thấy. Họ muốn kiếm tiền dễ và đi đường ngắn hơn”.

Nhiều cửa hàng thời trang nam ở các thành phố như Naples đang phải vật lộn để truyền lại các kỹ năng may đo từng được truyền qua nhiều thế hệ

Tình hình tương tự cũng diễn ra ở các nhà máy da thuộc vùng Tuscany hay các xưởng dệt len ở Piedmont. Theo nhóm ngành thủ công Confartigianato Imprese, trong quý II/2025 đã có 1.035 công ty may mặc và da thuộc đóng cửa, một phần do thiếu lao động. Toàn ngành thời trang Ý từng đạt doanh thu khoảng 104 tỉ euro năm 2023, giảm còn 90 tỉ năm 2024, và dự báo chỉ khoảng 80 tỉ euro trong năm nay.

AI là mối đe dọa của "Made in Italy"?

Một phần quan trọng trong giá trị của "Made in Italy" là người mua có thể biết, thậm chí gặp nhà thiết kế đứng sau sản phẩm. Các chuyên gia cảnh báo rằng sự trỗi dậy của công nghệ AI đang làm lung lay yếu tố này.

Nhà báo Alessandro D’Ercole viết trên La Voce di New York rằng: “Có lẽ điều quan trọng hơn cả "Made in Italy" chính là ‘Made by Italians’- sản phẩm do chính người Ý tạo ra”.

Sự tỉ mỉ trong công việc và quá trình đào tạo lâu dài là đặc điểm nổi bật của thời trang Ý - Ảnh: Mihaela Claudia Puscas

Simone Balducci, Chủ tịch Hiệp hội Federmoda khu vực Florence, nhấn mạnh yếu tố con người đang bị đánh giá thấp: “Để làm được công việc này, phải cần ít nhất 5 năm học việc và 10 năm mới đạt trình độ thợ lành nghề và có thể đảm bảo sự tỉ mỉ và chuẩn xác. Đôi khi người ta nghĩ rằng công nghệ có thể thay thế kỹ năng thủ công, nhưng không phải vậy”- ông nói với báo chí Ý.

Cuối tuần qua, Diễn đàn Thời trang Bền vững Venice lần thứ tư đã khép lại. Thông điệp lớn nhất mà các chuyên gia đưa ra là cần khẩn trương định nghĩa lại ý nghĩa của “Made in Italy”, bắt đầu bằng việc siết chặt kiểm soát trong toàn bộ quá trình sản xuất.

Trước hết là yêu cầu về minh bạch chuỗi cung ứng, nhằm ngăn chặn sản phẩm đại trà, kém chất lượng từ nước ngoài len lỏi vào thị trường dưới danh nghĩa hàng Ý. Hiệp hội Confindustria Moda cho biết họ đang phát triển nền tảng kỹ thuật số giúp xác minh nguồn gốc và tính xác thực của sản phẩm. Đó là hệ thống mã nguồn mở mà mọi công ty đều có thể sử dụng để nhận diện doanh nghiệp uy tín.

Những cửa hàng thời trang lâu lâu đời trên những con đường ở trung tâm các thành phố nước Ý - Ảnh: Bibi Pace

Một trụ cột khác là tính bền vững. Phòng Thương mại Thời trang Quốc gia Ý đang xây dựng bộ tiêu chí chung về phát triển bền vững cho doanh nghiệp, trong khi quốc hội dự kiến thông qua dự luật yêu cầu chứng nhận phù hợp và cơ sở dữ liệu về các công ty đạt chuẩn.

“Một thông điệp rõ ràng và thống nhất được gởi đi từ Venice: bền vững không phải là chi phí, đó chính là bản sắc công nghiệp của chúng ta và là động lực thật sự cho sức cạnh tranh của Made in Italy. Tương lai của thời trang Ý sẽ phải bền vững, cạnh tranh và đoàn kết. Nếu không, nó sẽ không còn tồn tại”- ông Luca Sburlati, Chủ tịch Confindustria Moda, khẳng định.

Tuấn Huy (theo EuroNews)