Buổi sáng, hành lang Khoa Phục hồi chức năng của Bệnh viện Nhi Trung ương ngập ánh nắng. Bé N.P. (8 tuổi, quê Ninh Bình) đang tập đi cùng mẹ. Đôi chân nhỏ run run, từng bước chậm mà chắc. Người mẹ luôn theo sau con, ánh mắt không giấu nổi niềm vui. Mỗi lần con nhấc được một bước, chị lại mỉm cười, nhưng nước mắt vẫn nhòe đi vì xúc động.

Chỉ vài tuần, vài tháng trước, đôi chân ấy còn co cứng, không thể đứng vững. Giờ đây, bé có thể tự bước đi – điều mà suốt tám năm qua, gia đình chỉ dám gọi là “giấc mơ”.

Hành trình ấy bắt đầu khi N.P. đến tuổi tập đi. Cậu bé đi nhón chân, hay vấp ngã. Bố mẹ đưa con đi khám, và bất ngờ khi nhận chẩn đoán, trẻ bị mắc bại não thể co cứng.

Từ đó, cả nhà bước vào cuộc chiến dài với bệnh tật, lặng lẽ mà bền bỉ. Ngày qua ngày, cậu bé nhỏ xíu ấy gắn liền với khung tập đi, với những chiếc nẹp sắt nặng trĩu, với những cơn đau kéo dài mỗi khi vật lý trị liệu.

7 năm ròng, những chuyến xe từ Ninh Bình lên Hà Nội, những đợt điều trị vất vả song gia đình vẫn không bỏ cuộc, dù không khỏi có những giây phút nản lòng.

Và rồi, tháng 9/2025, một cánh cửa mới đã mở ra!

Bệnh viện Nhi Trung ương lần đầu tiên triển khai phẫu thuật cắt rễ thần kinh lưng chọn lọc dưới hướng dẫn điện sinh lý thần kinh – một kỹ thuật tiên tiến giúp giảm co cứng, tạo điều kiện tốt nhất cho phục hồi vận động. Bé N.P. được chọn là bệnh nhi đầu tiên.

Trên thế giới, kỹ thuật cắt rễ thần kinh lưng chọn lọc dưới hướng dẫn điện sinh lý thần kinh đã được áp dụng ở nhiều Trung tâm thần kinh lớn, để điều trị chứng co cứng ở trẻ bại não. Phương pháp này được xem là tối ưu về vận động so với các phương pháp trước đây, như phục hồi chức năng, thuốc giãn cơ...

Tuy nhiên, đây là một kỹ thuật vô cùng phức tạp. Để có được ca phẫu thuật đầu tiên, Bệnh viện Nhi Trung ương đã lên kế hoạch tỉ mỉ đến từng chi tiết từ 1 năm trước đó.

Trung tâm Thần kinh của bệnh viện đã thành lập nhóm đa chuyên khoa để hoàn thiện quy trình kỹ thuật thông qua hội đồng chuyên môn và lựa chọn bệnh nhi phù hợp.

Năm 2024, các bác sĩ của Trung tâm Thần kinh đã sang Bệnh viện Trẻ em Alabama (Hoa Kỳ) để được đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật mới này. Trở về nước, với sự chuẩn bị bài bản, các bác sĩ đã sẵn sàng về chuyên môn, kỹ thuật và tự tin bước vào ca phẫu thuật đầu tiên.

Tháng 9/2025, ánh đèn phòng mổ bật sáng – đánh dấu lần đầu tiên, Bệnh viện Nhi Trung ương làm chủ kỹ thuật tiên tiến này.

 “Chúng tôi tiếp cận tủy sống với phương pháp mở một phần nhỏ cung sau các đốt sống thắt lưng để bộc lộ các rễ thần kinh cảm giác.

Cùng lúc đó, kỹ thuật điện sinh lý thần kinh được triển khai, từng rễ thần kinh được kích thích điện... Nhờ đó, ê kíp phẫu thuật xác định được chính xác đâu là những rễ thần kinh gây co cứng để cắt bỏ, mà vẫn giữ lại trọn vẹn chức năng vận động và cảm giác cho bệnh nhi” - BSCKII. Lê Nam Thắng - Trưởng khoa Ngoại Thần kinh - chia sẻ.

Trong ca phẫu thuật, điện sinh lý thần kinh đóng vai trò quan trọng, khi vừa chỉ chính xác rễ thần kinh bệnh lý, vừa giúp bảo toàn các rễ thần kinh kiểm soát các co thắt.

“Nhờ vậy, bệnh nhi giảm co cứng sau phẫu thuật, nhưng hạn chế tối đa các rối loạn vận động cảm giác sau mổ, đặc biệt là vẫn bảo tồn hoàn toàn chức năng đại, tiểu tiện” - ThS.BS Nguyễn Thị Thảo - Khoa Thăm dò chức năng Thần kinh - khẳng định bước tiến vượt bậc so với kỹ thuật cắt rễ không chọn lọc trước đây.

Sau phẫu thuật, N.P. được chuyển sang Khoa Phục hồi chức năng để tiếp tục điều trị. Dưới sự theo dõi của BSCKI Trần Vĩnh Sơn -  Phó Trưởng khoa, bệnh nhi được đưa vào chương trình tập luyện đặc biệt, liên tục trong nhiều tháng.

“Trong bốn tuần đầu, mục tiêu là kiểm soát đau, duy trì vận động khớp và ngăn ngừa biến dạng. Sau giai đoạn này, chương trình phục hồi toàn diện sẽ được triển khai, giúp trẻ cải thiện sức mạnh cơ, khả năng thăng bằng và phối hợp vận động” - bác sĩ Sơn cho biết.

Những buổi tập nối tiếp nhau, các bác sĩ vẫn kiên trì đồng hành cùng gia đình. Kết quả, tình trạng co cứng của N.P. giảm rõ rệt, các vận động được cải thiện từng ngày. Chỉ sau vài tuần, cậu bé đã có thể tự đứng, tự đi lại – điều mà suốt tám năm qua, cha mẹ cậu chỉ dám hy vọng.

Người mẹ xúc động chia sẻ: “Thật may mắn và hạnh phúc vì sau khi phẫu thuật, con có thể tự đi lại, tự đứng vững. Cảm ơn các bác sĩ Trung tâm Thần kinh và Khoa Phục hồi chức năng đã tận tâm giúp đỡ con suốt chặng đường dài”.

Bại não là nhóm rối loạn vĩnh viễn về phát triển vận động và tư thế, do tổn thương não xảy ra từ giai đoạn bào thai hoặc những năm đầu đời. Những tổn thương ấy không tiến triển thêm, nhưng để lại hậu quả dài lâu – khiến trẻ khó khăn trong việc đi lại, cử động, giao tiếp và học tập.

Đúng như TS.BS Cao Vũ Hùng - Giám đốc Trung tâm Thần kinh - chia sẻ, việc triển khai thành công phẫu thuật cắt rễ thần kinh lưng chọn lọc đã mở ra hướng điều trị mới cho bệnh nhi bại não.

Đây là nền tảng để tiếp tục mở rộng điều trị cho nhiều trẻ khác, đồng thời tự tin triển khai nhiều kỹ thuật chuyên sâu trong thời gian tới.

 

 

Ca phẫu thuật đầu tiên thành công không chỉ mang lại niềm vui cho gia đình bé N.P., mà còn thắp lên hy vọng cho hàng ngàn trẻ bại não thể co cứng khác trên khắp Việt Nam.

Những đứa trẻ từng chỉ có thể ngồi lặng lẽ, nay đã có thêm cơ hội được vận động, được đến gần hơn với giấc mơ chạy nhảy, cười đùa như bao bạn bè cùng trang lứa. Hơn thế nữa, đó là một cuộc đời mới đầy hy vọng.