Năm 2014, một nhóm gồm 4 bạn trẻ yêu thích tập luyện tìm đến nghệ sĩ Đỗ Hoàng Thi Ngọc bày tỏ nguyện vọng muốn được học múa chuyên nghiệp.

Cái tên Đỗ Hoàng Thi Ngọc khi đó đã vang danh trong nghệ thuật múa. Anh vốn tốt nghiệp Trường Múa Việt Nam, từng là diễn viên chính tại Nhà hát Nhạc Vũ Kịch Việt Nam. Sau khi tham gia học tập và làm việc cùng biên đạo múa nổi tiếng người Pháp Régine Chopinot trong chương trình hợp tác nghệ thuật Pháp - Việt, anh tiếp tục trau dồi nghề nghiệp, kỹ năng biên đạo tại Pháp từ năm 2000-2006.

Nhóm +84 do Thi Ngọc và 2 người bạn thành lập cũng được giới chuyên môn đánh giá là nhóm múa hàng đầu Việt Nam. Chính quá trình thực hành nghệ thuật chuyên sâu đã bồi đắp quan điểm và phong cách múa đương đại phóng khoáng, cởi mở, thuận theo tự nhiên của anh. Với học viên, anh không yêu cầu cao về chuyên môn nhưng tiêu chí lớn nhất mà anh đặt ra là sự yêu thích. “Trong sự học nói chung và học múa nói riêng, tôi chỉ phân rõ ranh giới: người thích học và người phải học. Nếu người thích học thì dù không chuyên nghiệp, có thể đi chậm đi nữa nhưng sẽ luôn say mê, kiên trì và bền bỉ theo đuổi”- nghệ sĩ chia sẻ.

Với tinh thần đó, Thi Ngọc đã thử thách nhóm bạn trẻ bằng bài kiểm tra về sự yêu thích. Sau 1 năm, nhóm bạn trẻ đã vượt qua được “bài kiểm tra sự say mê”, chính thức trở thành học viên của nghệ sĩ Thi Ngọc và cũng là lứa học viên đầu tiên tạo nên nền móng để Kinergie Studio thành lập. Từ ngày đó đến nay, dù đã trải qua nhiều lần tái cơ cấu hay thay đổi địa điểm nhưng định hướng cốt lõi của Kinergie vẫn luôn là: Dạy kỹ thuật chuyên nghiệp cho người không chuyên. Miễn là yêu thích, muốn bước vào địa hạt của những chuyển động, dù học ballet hay múa đương đại, bất kỳ ai cũng được chào đón tại Kinergie.

“Kinergie có 2 mảng là đào tạo và biểu diễn. Với mảng đào tạo, chúng tôi mong muốn xây dựng một cộng đồng những người cùng thực hành nghệ thuật lâu dài. Cụ thể, chúng tôi tạo ra một lớp nền tảng để mọi người liên tục khám phá, phát triển bản thân. Rất nhiều người từ không chuyên khi đến với Kinergie đã học và trở thành diễn viên, biên đạo chuyên nghiệp” - nghệ sĩ Minh Hải - giáo viên và quản lý tại Kinergie cho biết.

Bản thân Minh Hải cũng từng là học viên của Kinergie vào năm 2017. Sau quá trình học múa lâu dài và say mê, Minh Hải đã chuyển hướng công việc, từ một người làm trong ngành công tác xã hội trở thành diễn viên. Cô không ngừng học hỏi, bồi đắp năng lực để trở thành giáo viên tại studio, đồng thời là diễn viên, biên đạo của nhiều vở diễn đã ra mắt công chúng.

Ít ai đến với Kinergie mà không tìm thấy không gian của riêng mình để tận hưởng và phát triển bởi cách dạy múa rất đặc biệt khi kết nối con người với con người ở nơi đây. Đó là những lớp học “không đường biên”, không giới hạn về cá tính hay độ tuổi, động tác hình thể cũng không quá phức tạp mà nương theo cách chuyển động riêng của mỗi người.

“Ví như dáng hình làm một cái cây của mỗi người đều khác nhau, không cái cây nào giống cái cây nào. Chúng tôi không ép bạn phải làm cái cây giống như cái cây của người khác. Kỹ thuật là đồng nhất nhưng giáo án được vận dụng linh hoạt với từng người khác nhau. Chúng tôi không so sánh học viên này với học viên khác mà chỉ so sánh học viên ngày hôm qua với học viên ngày hôm nay. Tức là mỗi người chỉ cần làm tốt hơn chính họ. Từ mục tiêu đó, lão niên, trung niên tập cùng thanh niên hay thậm chí là trẻ em đều có thể hòa hợp với nhau”- nghệ sĩ Minh Hải chia sẻ.

Khám phá dáng hình không gian - Trung tâm Nghệ thuật đương đại Vincom (VCCA)

Cũng theo Minh Hải, việc học múa với đa dạng học viên như thế giúp phá vỡ những hiểu lầm của mọi người trong chuyển động. Ví như nhiều người cho rằng nam thường khỏe hơn nữ, sức bền tốt hơn nhưng điều đó không đúng hoàn toàn ở những lớp múa. Nhưng khi nắm bắt được các luận động cũng như cách vận hành của cơ thể, nhiều bạn nữ có thể bê đỡ tốt hơn các bạn nam rất nhiều. Hay việc hướng dẫn cho những người khuyết tật về vận động, các bạn đều rất thích và tự phá bỏ rào cản để tập rất nhanh. Chính sự đa dạng, cởi mở, cùng với phương pháp đúng đắn và dễ tiếp cận, Kinergie đã thành công trong việc mời mọi người tận hưởng ngôn ngữ múa đương đại.

Hơn 11 năm hoạt động, Kinergie đã nhiều lần gặp khó khăn trong việc duy trì không gian sáng tạo bởi những hạn chế về tài chính hay truyền thông. Tuy nhiên, sự đam mê cháy bỏng của cả giáo viên và học viên đã luôn thúc đẩy Kinergie tiến về phía trước. Họ không ngừng bền bỉ thực hành nghệ thuật, đầu tư toàn bộ công sức và thời gian cho những vở diễn công phu, đều đặn mỗi năm. Nhờ vậy, họ không những dần ghi dấu ấn với công chúng yêu nghệ thuật ở Việt Nam.

Cuối tháng 10/2025, nhóm ra mắt vở diễn Cóc kiện zời - nằm trong khuôn khổ chương trình Nghệ thuật Bao hàm của Viện Goethe Hà Nội, với sự đồng hành của Hội người khuyết tật TP Hà Nội - lấy cảm hứng từ câu chuyện cổ tích dân gian quen thuộc, được kể lại bằng ngôn ngữ múa đương đại đã mang đến một trải nghiệm nghệ thuật mới, đầy sáng tạo. Đặc biệt, chọn Đền - Đình Kim Liên (Đống Đa, Hà Nội) làm bối cảnh trình diễn thay vì các không gian sân khấu truyền thống, vở diễn đã mang chuyển động, âm nhạc và sự đồng điệu của nhiều cơ thể khác biệt hòa quyện với không gian xưa của di tích lịch sử, thắp lên những đốm sáng nghệ thuật trong đời sống cộng đồng.

Vở diễn “Cóc kiện zời” - Ảnh: Lê Xuân Phong

Ý tưởng vở diễn Cóc kiện zời được Minh Hải đưa ra khi nghĩ đến điểm giao giữa niềm yêu thích những câu chuyện cổ tích và một tác phẩm bắt rễ từ tinh thần của nghệ thuật bao hàm - một môi trường nghệ thuật xóa bỏ toàn bộ rào cản từ vật lý, ngôn ngữ, thái độ hay rào cản tâm lý, cho phép những người có hoàn cảnh khác biệt, đặc biệt là người khuyết tật, được hòa nhập hoàn toàn và bình đẳng với những người khác. Minh Hải còn khéo léo thay đổi bối cảnh thay vì hạn hán như trong nguyên tác thành lũ lụt mang tính thời sự giữa thủ đô.

Xuất phát từ những điều đó, vở diễn không chỉ đưa khán giả đi theo dòng chảy sự sống khởi sinh từ cuộc gặp gỡ và lên đường tới vùng đất của những khả thể khác mà còn cảm nhận được nơi sự đa dạng về thân thể, tinh thần, biểu đạt cùng đồng hiện. Thông qua vở diễn, khán giả có thể thấy rõ rằng tình trạng khuyết tật chỉ là tên gọi để nhận biết, còn bản chất ai cũng có khó khăn riêng, quan trọng là lắng nghe để nâng đỡ và bù đắp cho nhau một cách phù hợp. Nếu nghĩ như vậy, mọi người sẽ không còn phân biệt hay tự giới hạn suy nghĩ trong vùng phân biệt.

Tương tự như Cóc kiện zời, mỗi vở diễn của Kinergie đều là một bước mở rộng biên độ sáng tạo trong nghệ thuật, trong tư duy của người biên đạo và diễn viên tham gia. Với Kinergie, mọi chất liệu của vở diễn đều đến từ cuộc sống và để diễn tả cuộc sống. Không gian chật hẹp, không gian rộng lớn, tiếng đất, tiếng nước, tiếng gió thổi, động và tĩnh, âm nhạc và thinh lặng, những câu chuyện dân gian và đương đại... tất cả những yếu tố tưởng như hỗn độn này đều được Kinergie khai thác một cách tinh tế để làm nên những vở diễn chạm sâu vào cảm xúc của con người, vào hơi thở cuộc sống như Mộc nhân (2015), Nó (2016), Nước (2017), Chật (2018), Trong rừng chuối (2019), L’EGO (2020), A wo/man (2021), Kén (2023), Nhân (2023), Thập Ki(n) (2024)…

Mỗi vở diễn là những câu chuyện, có khi đóng, có khi mở hoặc lưng chừng để khán giả tự tìm kết nối với chính mình, với thế giới xung quanh. Những góc nhìn về cuộc sống được khéo léo lồng ghép, thể hiện thông qua những chuyển động mà trong đó, sự khác biệt về cơ thể, ký ức, trải nghiệm… đều xứng đáng được tôn trọng. Sân khấu cũng tách hẳn khỏi khuôn mẫu truyền thống, những vở diễn được thể hiện ở bất cứ đâu như khu tập thể, công viên, studio, trung tâm triển lãm, cung văn hóa, di tích lịch sử… Dòng chảy của những câu chuyện dường như hiển hiện ở khắp nơi trong cuộc sống khi thực hành chuyển động chính là phương thức phát triển đồng nhất thể chất, cảm xúc và tinh thần. Những chiêm nghiệm sâu sắc về đời sống con người được chuyển tải thành một bức tranh động, nơi sự khác biệt của cơ thể trở thành nguồn cảm hứng vô tận, phá vỡ mọi định kiến về khả năng trình diễn.

Nếu mỗi người đều là người kể chuyện, mỗi chuyển động là một lời kể và mỗi vở diễn được dệt nên bởi muôn ngàn sợi tơ của cảm xúc. Trong từng hơi thở, từng nhịp chân đều thấy thấp thoáng những người từng đi qua và cả những điều chưa từng được nói ra. Kinergie đã trao lời mời đến với múa như một công cụ để những câu chuyện hòa quyện vào nhau, tạo nên một dòng chảy nghệ thuật uyển chuyển, linh hoạt trong đời sống.

Workshop "Thân thân thương thương"

Thông qua những workshop được tổ chức cho nhiều đối tượng khác nhau như workshop gắn kết mẹ và bé, trải nghiệm múa đương đại tại các không gian kiến trúc khác nhau, kết hợp múa với các loại hình nghệ thuật khác (âm nhạc, tranh vẽ). Không ít người đã mở lòng đón nhận múa như một gợi ý để thả lỏng, hàn gắn, kết nối giữa bản thân và các mối quan hệ xung quanh. Năm 2025, Kinergie cũng sẽ tiếp tục thực hiện chuỗi workshop dài hơi hơn cùng với Hội khuyết tật TP Hà Nội trong dự án Nghệ thuật bao hàm.

Với mong muốn phá bỏ giới hạn “tháp ngà” của nghệ thuật, sắp tới đây, Kinergie sẽ tiếp tục thực hiện những thể nghiệm mới, tiếp tục khám phá những biên độ mới trong sáng tạo nghệ thuật thông qua các workshop và vở diễn múa đương đại, các loại hình nghệ thuật biểu đạt qua chuyển động cơ thể.

Nghệ sĩ Thi Ngọc (áo trắng) hướng dẫn học viên tại studio – Credit: Bach Viet Phan