Cảm hứng từ album truyền thống

Giữa thời nhạc online đang dần thống trị thị trường, phần lớn các ca sĩ trẻ chọn cách liên tục phát hành single, MV hòng tìm kiếm một bản hit thu hút lượt nghe, lượt xem thì album Tâm 9 của Mỹ Tâm đã lọt vào top 10, bảng xếp hạng World Albums của Billboard, tính từ ngày 20-27/1. 

Đây không chỉ là niềm tự hào của riêng ca sĩ Mỹ Tâm và ê-kíp thực hiện album mà còn là nguồn cảm hứng, khẳng định vị trí của album truyền thống trong lòng người yêu nhạc cũng như người làm nghề.

Tâm 9 - album khẳng định sự tồn tại vững vàng của album truyền thống

Album truyền thống bất ngờ nhộn nhịp

Cuối năm 2017, đầu 2018, bạn yêu nhạc chứng kiến sự xuất hiện của hàng loạt album truyền thống từ những giọng ca tên tuổi. Thu hút mọi sự chú ý là Mỹ Tâm với màn giới thiệu album độc đáo, hoành tráng ở các tỉnh, thành cùng lượt bán ra lần đầu hơn 12.000 bản - con số khổng lồ giữa thời nhạc trực tuyến lên ngôi, người dùng quen với việc tiếp cận bản thu từ smartphone hay các trang nghe nhạc.

“Việc một album truyền thống bán chạy giữa lúc nhạc online chiếm ưu thế là sự tổng hòa của nhiều yếu tố, nhưng đạt đến con số khủng như Mỹ Tâm là điều hiếm thấy tại thị trường Việt Nam. Việc đĩa Tâm 9 lọt vào top 10 World Albums của Billboard là thành công của Mỹ Tâm và ê-kíp, là tín hiệu tích cực cho rất nhiều ca sĩ, thúc đẩy họ mạnh dạn sản xuất album. Nó củng cố thêm niềm tin rằng: chỉ cần sản phẩm có chất lượng, phù hợp với xu thế, quảng bá hợp lý, album sẽ được công chúng đón nhận” - nhà sản xuất Trần Thăng Long chia sẻ.

Sau nhiều năm bị nhạc trực tuyến lấn át, nhạc Việt đã có một năm chộn rộn, bất ngờ với lượng album truyền thống nhiều như vậy. Trước Tâm 9 là Phố à phố ơi của ca sĩ Hồng Nhung - bán hết 1.000 đĩa ngay trong buổi ra mắt. 

Nối tiếp Mỹ Tâm, thị trường album sôi động với 36 (Đức Tuấn hát nhạc Trần Lê Quỳnh), Chat với Mozart 2 (Mỹ Linh), Lệ Quyên hát Trịnh Công Sơn… Nam ca sĩ Lê Hiếu và Lân Nhã cũng đang trong giai đoạn nước rút hoàn thành album. Ca sĩ Nguyên Hà, sau Điều vô lý thứ nhất cùng Hà Tiến Đạt, đang tích cực kêu gọi góp vốn từ cộng đồng để hoàn thành dự án Địa đàng 3 cùng nhạc sĩ Quốc Bảo, cho hình thức thu âm mới.

Tâm 9 xuất hiện trên Billboard

Tính riêng trong năm 2017, đã có trên 15 album truyền thống phát hành (so với năm 2016 chỉ có tám album). Nhiều album được giới chuyên môn đánh giá cao như: Duyên (Hồng Duyên), Ngài (Khánh Linh), Portrait (Uyên Linh), Sao không về bắt đầu (Lê Cát Trọng Lý), Fragile (Hà Anh Tuấn)… Các gương mặt indie như Ngọt, PB Nation, Cá Hồi Hoang, Vũ… cũng tiếp cận người yêu nhạc bằng album truyền thống.

Lý giải sự bùng nổ này, nhạc sĩ Dương Cầm cho biết, việc phát hành một album dưới hình thức CD mang đến giá trị tinh thần to lớn. Nó không đơn thuần là một chiếc đĩa ghi-phát nhạc mà là sản phẩm nghệ thuật chứa rất nhiều công sức, khẳng định cá tính và tư duy âm nhạc của ca sĩ.

Từ ý tưởng, cách sắp xếp, bố cục câu chuyện, hình thức thể hiện từ âm thanh, phối khí cho đến thiết kế, hình ảnh trên bìa… “Lượng thính giả nghe CD truyền thống vẫn còn rất nhiều. Sở hữu một chiếc CD từ ca sĩ họ yêu thích là điều vô cùng ý nghĩa” - ông Võ Đỗ Minh Hoàng, đại diện truyền thông của ca sĩ Hồng Nhung - chia sẻ.

Như dòng chảy underground

Cách đây chừng 10 năm, khi dịch vụ nghe nhạc trực tuyến còn mới mẻ, giới kinh doanh không mấy hào hứng, bởi doanh thu từ nó quá thấp, chủ yếu chỉ từ nguồn quảng cáo. Thậm chí đã có những trang nghe nhạc online hoàn toàn không tính phí, chỉ thu tiền quảng cáo để chi trả bản quyền.

Tuy nhiên, sau một vài năm, hình thức này đã phát triển như vũ bão. Sự lên ngôi của các website âm nhạc trực tuyến đã tạo ra thời kỳ mới của những ca sĩ triệu views. Thị trường kinh doanh nhạc số, vì thế, cũng diễn ra cực kỳ sôi động với các vụ mua bán, sáp nhập cũng như chứng kiến sự ra đời của các trang mới, bên cạnh Spotify hay Apple Music như Napster, Pandora…

Trong khi đó, người nghe nhạc ngày càng có thêm nhiều lý do để không phải bỏ tiền ra mua nhạc. Thói quen này khiến lượng album bán ra bị đẩy xuống cực thấp. Theo trang thống kê doanh số âm nhạc statista.com, tỷ lệ doanh thu của nhạc trực tuyến trong tổng doanh thu từ kinh doanh âm nhạc tại Mỹ vào năm 2014 là 27% - vượt qua doanh thu từ CD (23%) và dần thay thế nguồn thu từ tải nhạc (vốn đứng vững trên 40% từ năm 2010 đến nay).

Tại Việt Nam, tình hình cũng chẳng khá hơn. Bên cạnh nhạc trực tuyến, nhiều vấn đề bất cập về bản quyền khiến các ca sĩ ngao ngán. Đầu tư cho một CD 10 bài hát trở nên quá xa xỉ với nhiều ca sĩ, đặc biệt là các ca sĩ trẻ, bởi đầu ra bấp bênh.

Tình hình băng đĩa tại hội chợ băng đĩa thường niên do Phương Nam Film tổ chức mỗi năm cho thấy thị trường càng trở nên ảm đạm: doanh thu liên tục giảm từ 30-40%. “Cái chết được báo trước của album” là điều người ta thường nhắc tới trong các dự báo về thị trường âm nhạc. Điều này ảnh hưởng đến định hướng của các ca sĩ trẻ, đặc biệt là các gương mặt theo đuổi dòng nhạc giải trí như Noo Phước Thịnh, Sơn Tùng M-TP, Đông Nhi, Hương Tràm, Soobin Hoàng Sơn, Bảo Anh… Ở lứa ca sĩ này, các bản hit từ single, MV mới là điểm nhấn trong sự nghiệp.

Tuy nhiên, như nhạc sĩ Dương Cầm chia sẻ, việc một ca khúc sở hữu triệu views hoàn toàn khác với việc có sản phẩm âm nhạc được người làm nghề công nhận cũng như thỏa mãn, thể hiện được sự sáng tạo của bản thân. Dòng chảy album truyền thống tuy không còn rầm rộ nhưng vẫn mãnh liệt chẳng khác gì sự âm ỉ của underground trong lòng nhạc Việt. 

Lê Phan