Vay tiêu dùng qua công ty tài chính: Lãi vay trả góp e khó giảm?

Một số khách hàng cho biết lãi vay tiêu dùng qua CTTC hiện khá cao so với lãi vay ngân hàng - Ảnh minh họa: Ca Hảo

 Ngân hàng có lợi

Thông tin trên là một trong những điểm quan trọng trong dự thảo thông tư quy định hoạt động tín dụng tiêu dùng của công ty tài chính (CTTC) vừa được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đưa ra để lấy ý kiến. Dự thảo thông tư này điều chỉnh cả hình thức cho vay thấu chi qua thẻ tín dụng; phát hành thẻ mua hàng. Để đón đầu quy định này, làn sóng thành lập hoặc mua lại CTTC thời gian qua khá sôi động. Trong đó, NH TMCP Hàng Hải (Maritime Bank) đang tiến hành mua lại CTTC cổ phần dệt may và NH TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank) mua lại CTTC hóa chất, CTTC cổ phần Vinaconex Viettel thì sát nhập vào NH TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB). Ngoài những thương vụ này, các chuyên gia kinh tế dự báo, sắp tới sẽ còn nhiều CTTC được sát nhập hoặc ra đời.

Việc hình thành các CTTC thuộc các NH liệu có đem lại lợi ích thực sự cho người tiêu dùng? Ông Nguyễn Hoàng Minh - Phó giám đốc NHNN Chi nhánh TP.HCM cho biết, quy định này nhằm chuyên môn hóa hoạt động cho vay tiêu dùng thông qua nguồn lực có nghề, năng lực quản trị và điều hành cao, hệ thống công nghệ thông tin hoàn chỉnh… Qua đó, CTTC đảm bảo được chất lượng dịch vụ nhằm nâng cao hiệu quả, đáp ứng nhu cầu khách hàng cá nhân. Các CTTC hiện nay có cơ chế hoạt động lỏng lẻo, việc quản lý nợ - thu hồi nợ phức tạp… trong khi chúng ta chưa có quy định và chế tài đối với các CTTC. Với quy định này, dù NH quản lý, song CTTC của các NH sẽ hoạt động độc lập, được hậu thuẫn tốt từ nguồn vốn, kinh nghiệm và cả hệ thống thẩm định rất chặt chẽ, vì thế, sẽ có lợi cho cả NH lẫn khách hàng.

Theo TS Lê Thẩm Dương, Trưởng khoa Quản trị kinh doanh, Đại học NH TP.HCM, chủ trương của quy định này là rất tốt, bởi sẽ hạn chế được nạn cho vay nặng lãi, NH lại có thêm lãi. Đây là nỗ lực rất lớn của ngành NH trong việc giúp những người muốn vay vốn tiêu dùng nhưng không đáp ứng được điều kiện của NH.

Tuy nhiên, dự thảo thông tư này thực chất không có nhiều thay đổi mang tính đột biến nhằm bảo vệ người vay tiền so với tình hình thực tế hiện nay, mà chủ yếu là giúp các NH mở rộng đối tượng khách hàng. Chẳng hạn, lãi suất cho vay của các CTTC được dự thảo thông tư quy định theo hình thức thỏa thuận giữa hai bên mà không được khống chế ở mức nào cả. Như vậy, người tiêu dùng mua hàng trả góp vẫn phải đối mặt với tình trạng lãi suất cao. Về vấn đề này, ông Nguyễn Hoàng Minh cho rằng, quan điểm lãi suất vẫn chưa thống nhất, vì thế chưa thể đánh giá cụ thể.

Lãi suất cao

Thực tế cho thấy, rõ ràng vay tiêu dùng qua CTTC chưa hẳn lãi suất sẽ ưu đãi hơn. Anh Tuấn (H.Bình Chánh) cho biết, hôm qua (30/9), anh ghé qua siêu thị Thế giới di động để tìm mua một chiếc điện thoại khoảng gần chục triệu đồng. Do không đủ tiền nên anh định trả góp. Nhân viên siêu thị giới thiệu cho anh Tuấn ba CTTC, trong đó có FE Credit của NH Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank). FE Credit vốn là CTTC than khoáng sản vừa được VPBank mua lại khoảng vài tháng trước. Mặc dù là CTTC của một NH, song mức lãi suất mà doanh nghiệp này niêm yết cũng không hề thấp - 70%/năm. Trong ba doanh nghiệp có dịch vụ liên kết với Thế giới di động, thì FE và Home Credit có mức lãi suất bằng nhau. Theo tính toán của nhân viên của FE Credit, mức lãi suất hàng tháng mà khách hàng phải trả là 7,08%. Khách hàng chỉ cần có CMND hoặc bằng lái xe và hộ khẩu là có thể vay tiền để mua sản phẩm có giá trị lên đến 21 triệu đồng. “Nhân viên cho biết, nếu chứng minh được thu nhập, tôi sẽ được hưởng lãi suất 1,51%/tháng”, anh Tuấn kể. Tuy nhiên, anh Tuấn cho rằng, mức ưu đãi này cũng còn khá cao so với mức lãi suất mà các NH đang áp dụng cho sản phẩm này là 12%/năm. Theo giải thích của nhân viên của FE Credit, mức 1,51%/tháng là lãi suất cộng gộp, nên tương đương khoảng 26% so với lãi suất giảm dần.

Bên cạnh đó, việc chuyển hẳn các sản phẩm cho vay tiêu dùng từ NH sang CTTC, trong đó có cả hình thức cho vay thấu chi qua thẻ tín dụng lẫn phát hành thẻ mua hàng là vấn đề không đơn giản, bởi trên thị trường có hàng chục triệu thẻ tín dụng đã được phát hành. Đại diện một NH cho rằng, việc chuyển toàn bộ các sản phẩm cho vay tiêu dùng sang CTTC là khó khả thi, nên cần phân khúc từng đối tượng khách hàng. “Mục tiêu chính của thông tư này là hạn chế bớt tình trạng vay chợ đen và dễ quản lý hơn khi đưa vào các NH. Nếu chuyển toàn bộ vay tiêu dùng sang CTTC thì rất khó, bởi có nhiều khoản vay tiêu dùng lên đến vài tỷ chứ không hẳn chỉ vài triệu đồng”, đại diện một NH cho biết. Nhiều NH thương mại cũng cho rằng, họ đang bị thu hẹp hoạt động nếu họ không có CTTC.

 Ca Hảo