Thu phí quẹt thẻ vẫn tràn lan

Cửa hàng viện lý do “thu hộ”

Chị Ngọc - ngụ tại Q.Tân Bình, TP.HCM - cho biết, mới đây, khi mua linh kiện điện thoại tại cửa hàng Happy Mobile (đường 3 Tháng 2, P.16, Q.11, TP.HCM), chị bị nhân viên ở đây thu phí quẹt thẻ 2%: “Tôi mua một số linh kiện như tai nghe, sạc dự phòng, miếng dán cường lực, trị giá 430.000 đồng, khi đề nghị thanh toán bằng thẻ visa, nhân viên thông báo phụ thu phí quẹt 2%. Tôi mua ít, mức phí 8.000 đồng không là bao, nhưng nếu hóa đơn trị giá 10 triệu đồng, coi như bị mất 200.000 đồng phí quẹt thẻ”. 

Ngày 25/8, trong vai khách hàng tìm đến cửa hàng này mua sản phẩm, khi đề nghị thanh toán qua thẻ, chúng tôi cũng được nhân viên yêu cầu thu phí 0,5% nếu quẹt bằng thẻ ATM và 2% nếu quẹt thẻ visa. “Do tụi em quẹt qua trung gian nên phải tính phí. Bên em chỉ thu hộ” - nhân viên cửa hàng này lý giải. 

Thiết bị chấp nhận thẻ tại cửa hàng này là mPOS (mobile point-of-sale); thay vì cần một thiết bị POS truyền thống để nhận thanh toán thẻ, mPOS sử dụng một đầu đọc thẻ thanh toán nhỏ được cắm vào smartphone, cho phép kết nối thẻ với các đơn vị chấp nhận thanh toán thông qua mạng 3G, wifi.

Nếu quẹt qua thiết bị POS, khách phải ký trên hóa đơn thanh toán thì quẹt qua mPOS, khách ký trên màn hình smartphone. Mức phí quẹt thẻ được nhân viên cửa hàng thu riêng bên ngoài chứ không tính chung vào hóa đơn với lý do đây là phí thu hộ, trả riêng cho mPOS. 

Theo ghi nhận của chúng tôi, tình trạng thu phí quẹt thẻ diễn ra ở nhiều cửa hàng tại TP.HCM. Anh Hoàng - ngụ tại Q.Tân Bình, TP.HCM - kể, anh vừa mua một số linh kiện máy tính tại cửa hàng NoVa (đường Tôn Thất Tùng, Q.1, TP.HCM), cũng bị thu phí quẹt thẻ 1,8%. Nhân viên cửa hàng cho biết, mức phí 1,8% áp dụng chung cho cả thẻ ATM và visa. “Mức phí là do ngân hàng quy định, từ trước đến nay đều áp dụng mức phí này” - nhân viên tại đây khẳng định. 

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nghiêm cấm điểm chấp nhận thanh toán thu phí quẹt thẻ của khách hàng.

Việc thu phí còn được nhiều trang bán hàng trực tuyến áp dụng và niêm yết công khai. Tại trang thanhtoanonline.vn, nếu thanh toán qua thẻ visa, master, JCB, khách hàng phải chịu mức phí 2,7%. Một số trang web khác không niêm yết mức phí công khai, cũng không thể hiện trên hóa đơn thanh toán, chỉ khi so sánh mức giá cần phải thanh toán với số tiền đã trừ trong tài khoản, khách mới phát hiện. 

Nghiêm cấm cửa hàng thu phí của khách

Đại diện Công ty cổ phần Công nghệ mPOS cho biết, mức phí của mPOS rất rõ ràng, điểm chấp nhận thanh toán không cần ký hợp đồng, không có phí sử dụng hằng tháng, không phí bảo trì, chỉ tính phí từ 0,5-2,5% theo giao dịch, nhưng mức phí này được công ty thu từ điểm chấp nhận thẻ, tức chủ cửa hàng, chứ không thu của khách hàng. Công ty không hề nhờ cửa hàng thu hộ phí quẹt thẻ.

Theo ông Nguyễn Hoàng Minh - Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam - chi nhánh TP.HCM - NHNN đã ban hành quy chế phát hành, thanh toán, sử dụng và cung cấp dịch vụ hỗ trợ hoạt động thẻ.

Nếu ngân hàng phát hiện chủ cửa hàng thu phí, phải dừng ký hợp đồng thanh toán thẻ trong thời hạn 1 năm. Nếu chủ cửa hàng tái phạm, sẽ không được phép ký hợp đồng thanh toán thẻ trong 3-5 năm.

Đặc biệt, NHNN đã bổ sung quy định xử phạt từ 30-50 triệu đồng đối với hành vi phân biệt mức giá trong thanh toán thẻ, thu phí từ chủ thẻ.

NHNN đã ban hành quy chế phát hành, thanh toán, sử dụng và cung cấp dịch vụ hỗ trợ hoạt động thẻ.

Trường hợp đơn vị chấp nhận thẻ vi phạm quy định này, tổ chức thanh toán có thể chấm dứt hợp đồng và yêu cầu đơn vị chấp nhận thẻ bồi thường thiệt hại hoặc áp dụng các biện pháp thích hợp khác theo điều khoản cam kết giữa hai bên. NHNN cũng phối hợp với các tổ chức thẻ quốc tế visa, mastercard để xử lý hiện tượng thu phí của các điểm chấp nhận thẻ này. 

Ngoài ra, NHNN còn yêu cầu ban chỉ đạo phát triển POS tại các tỉnh, thành phố phối hợp với cơ quan thuế, quản  lý thị trường, Sở Công thương và các ngân hàng địa phương kiểm tra, yêu cầu điểm chấp nhận thẻ không được thu phí. Các ngân hàng phải chịu trách nhiệm khi để các điểm chấp nhận thẻ thu phí của khách hàng. 

Theo phó giám đốc một ngân hàng thương mại cổ phần tại TP.HCM, với mỗi giao dịch, phía ngân hàng đặt máy POS sẽ phải trả từ 1-1,5% cho các tổ chức thanh toán quốc tế, phần còn lại chuyển cho ngân hàng phát hành thẻ tín dụng cho khách, các điểm chấp nhận thanh toán không được thu phí này của khách.

Nhưng thực tế là các cửa hàng tự ý thu phí quẹt thẻ. Các cửa hàng, điểm bán hàng không hiểu rõ lợi ích từ việc chấp nhận thanh toán thẻ, bởi chính các ngân hàng đã đem đến một nguồn khách không nhỏ cho họ. Việc thu phí sẽ khiến các cửa hàng này mất khách vì người dân từ chối mua hàng ở đó.

“Để hạn chế tình trạng thu phí của khách hàng, thời gian qua, một số tổ chức thanh toán thẻ đã làm gắt bằng cách cử người bí mật đến các POS, đóng vai khách hàng để kiểm tra; nếu phát hiện điểm chấp nhận thẻ thu phí, sẽ thông báo cho ngân hàng phát hành POS xử lý” - vị phó giám đốc này nói. 

Tuy nhiên, theo chúng tôi được biết, đến nay, Thanh tra NHNN vẫn chưa xử phạt đơn vị nào, dù tình trạng thu phí quẹt thẻ của khách xảy ra nhan nhản ở các điểm chấp nhận thẻ. 

Thanh Hoa