Áp giá cao cho điện sinh hoạt: Thiếu công bằng

Với biểu phí mức giá điện hiện nay, đối tượng tiêu dùng sử dụng điện ở các bậc thang thấp phải chi trả tiền điện cao hơn so với nhiều đối tượng sử dụng điện sản xuất. Đặc biệt, khi giá bán lẻ điện sản xuất thấp nhất có thể ở mức 970 đồng/kWh thì giá điện sinh hoạt ở bậc thang thấp nhất lên tới 1.678 đồng/kWh.

Nêu quan điểm về biểu giá điện mới, chuyên gia Cấn Văn Lực cho rằng người dân, các hộ kinh doanh, dịch vụ... đang phải bù một khoản nào đó cho doanh nghiệp sản xuất. Điều này là thiếu công bằng và Chính phủ cần tiến tới bỏ cơ chế bù chéo này.

Trả lời về vấn đề này, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam Đinh Quang Tri, giải thích: Chính sách giá còn mang tính xã hội, kỹ thuật và kinh tế. Do các nhà sản xuất mua nhiều nên tổn thất điện năng thấp, dẫn đến giá bán lẻ sẽ thấp; còn điện sinh hoạt ở cấp 220 kV, tổn thất biến áp lớn, chi phí đường dây nhiều hơn, dẫn đến giá cao hơn.

“Chúng tôi kêu gọi hộ sử dụng nhiều điện phối hợp với EVN trong thời gian công suất quá tải, giảm bớt nhu cầu không cần thiết để đảm bảo an ninh hệ thống” - ông Tri thông tin thêm.

Không đồng tình, ông Đặng Đình Đào, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và phát triển (Trường ĐH Kinh tế Quốc dân) phân tích, chính sách giá đối với các mặt hàng nhà nước độc quyền phải được thực hiện theo hướng ưu đãi, nâng cao đời sống người dân chứ không phải đẩy khó về phía người dân như hiện nay.

“Đúng là giá điện buộc phải tăng để tính đủ, tính đúng các chi phí còn treo lại trong một số năm qua. Nhưng sau khi tăng giá điện bình quân, cần phải phân chia giá bán lẻ hợp lý đối với các đối tượng. Trong đó, ngoài sản xuất cần ưu tiên thì điện sinh hoạt của người dân, (nhất là đối tượng người tiêu dùng sử dụng dưới 500 kWh điện/tháng) nên áp giá thấp hơn đáng kể so với các đối tượng kinh doanh, dịch vụ khác” - ông Đào góp ý.

Theo chuyên gia kinh tế TS Lê Đăng Doanh, biểu giá điện theo cơ chế bù chéo giữa các đối tượng như trên thể hiện rõ chính sách của nhà nước nhằm hạn chế tiêu dùng của người dân và khuyến khích, ưu tiên cho sản xuất.

“Chính sách này có thể gây ra tranh cãi lớn bởi bất cứ hộ mua điện nào cũng mong muốn được tiếp cận giá điện một cách công bằng. Thực tế, sản xuất rất cần ưu tiên, nhất là trong bối cảnh dồn lực phát triển kinh tế tư nhân mà nòng cốt là khu vực sản xuất, bởi khu vực này mới đem lại tăng trưởng bền vững, chứ không phải khối dịch vụ hay bất động sản. Song, người dân cũng không thể bị tước quyền sử dụng điện với giá hợp lý. Bởi vậy, tôi cho rằng nhà nước khi áp giá điện nên đảm bảo bình đẳng với mọi đối tượng” - ông Doanh nói.

Người tiêu dùng cho rằng cần chia bậc thang theo hướng áp giá thật cao đối với đối tượng sử dụng từ trên 400 kWh/tháng và hạ giá với các bậc thang dưới. Cách này vừa giúp khuyến khích tiết kiệm điện vừa bảo đảo lợi ích của số đông người tiêu dùng.

Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công Thương)- Nguyễn Anh Tuấn

Nói về việc này, Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công Thương)- Nguyễn Anh Tuấn giải thích,  cách thiết kế bậc thang hiện hành đã giúp việc hỗ trợ hộ nghèo sử dụng điện bậc thấp một cách khá dễ dàng. Đặc biệt, hộ nghèo còn được Chính phủ hỗ trợ trực tiếp khoảng hơn 50.000 đồng/tháng.

“Bộ Công Thương đã nghiên cứu phương án thiết kế chỉ khoảng 3 bậc thang hoặc 1 bậc thang, người được lợi là những người sử dụng nhiều điện. Nhưng với đặc điểm phụ tải hiện nay, duy trì giá điện bậc thang là cần thiết. Hằng năm, Tập đoàn Điện lực Việt Nam vẫn thống kê đặc điểm phụ tải để thiết kế cho hợp lý” - ông Tuấn cho hay.

Trong khi đó, TS Lê Đăng Doanh phân tích: “Đặc biệt, đối với việc áp giá lũy tiến mạnh, chỉ nên dành cho các ngành dịch vụ, kinh doanh, các ngành không khuyến khích, ưu tiên”.

Vị chuyên gia này cũng lưu ý việc ưu đãi giá điện cho ngành sản xuất có thể khiến nhiều doanh nghiệp ỷ lại, không đầu tư cải tiến công nghệ, cố tình sử dụng công nghệ tiêu hao điện và gây ô nhiễm môi trường. Bởi vậy, trong việc tính toán giá điện phải tính tới ưu tiên với các ngành sản xuất áp dụng công nghệ hiện đại, không nên ưu đãi tràn lan.

“Cần giảm giá hơn nữa cho bậc thang đầu tiên từ 0-50 kWh điện bởi đây là mức sử dụng của nhiều hộ nghèo, hộ gia đình ở nông thôn, công nhân. Áp giá gần 1.700 đồng/kWh điện cho các hộ này trong khi giá điện sản xuất lại thấp hơn là rất vô lý” - ông Doanh nhấn mạnh.

Hoài Dương