IS 'xâm lược' Philippines - lời cảnh tỉnh cho cả Đông Nam Á

Faridah P. Ali, phó giám đốc nhà tù khu vực, nơi bị hàng chục phiến quân tấn công trong giờ đầu tiên, kể lại chúng đòi giao nộp những người Kito giáo.

Trong số nhân viên nhà tù chỉ có một người theo Công giáo nên nhà tù quyết định để anh ta trà trộn với tù nhân để không bị phát hiện.

Các chiến binh Maute chĩa súng vào nhóm quản giáo và hét lên với các tù nhân, nhưng không ai “bán đứng” người đàn ông Cơ đốc. Ông Ali cho biết, khi chúng thả các tù nhân, người nhân viên này cũng thoát chết.

Binh sĩ Philippines canh giữ ngôi làng Mapandi khi cuộc giao tranh tiếp tục diễn ra trong thành phố Marawi - Ảnh: Reuters

Đó là một khoảnh khắc ngắn ngủi đáng khích lệ của lòng can đảm, nhưng chỉ vài giờ sau đó, các chiến binh đã chiếm quyền kiểm soát gần như toàn bộ thành phố Marawi.

Chúng tấn công đồn cảnh sát để lấy vũ khí và đạn dược, thiết lập các chướng ngại vật rào cản và triển khai lính bắn tỉa trên các tòa nhà để trấn giữ các trọng điểm trong thành phố.

Cuộc giao tranh của quân chính phủ và phiến quân Maute đã cướp đi mạng sống của gần 180 người, trong đó có 20 dân thường, và khiến gần như toàn bộ 200.000 cư dân Marawi chạy trốn khỏi thành phố.

Một trực thăng vũ trang của không quân Philippines bắn rocket tấn công cứ điểm của nhóm Maute - Ảnh: Reuters

Việc nhóm chiến binh Hồi giáo thân IS và các đồng minh của chúng trên đảo Mindanao chiếm nguyên cả thành phố Marawi là tiếng chuông cảnh báo cho thấy, IS đang xây dựng căn cứ ở Đông Nam Á, và áp dụng các chiến thuật tàn bạo từng thấy ở Iraq và Syria những năm gần đây vào khu vực này.

Tại diễn đàn an ninh châu Á - Thái Bình Dương năm 2017 ở Singapore (Shangri-La 16), các quan chức quốc phòng và chính phủ trong khu vực nói vụ Marawi là một âm mưu phức tạp nhằm đưa lực lượng từ các nhóm khác - cũng ủng hộ IS – đến Philippines để cùng kiểm soát Marawi.

Sự hiện diện của chiến binh nước ngoài ở Marawi, bao gồm cả các tay súng từ xa như Ả-rập Xê-út, Pakistan, Chechnya và Morocco, đặc biệt gây báo động đối với các quan chức an ninh khu vực.

Người dân Marawi chạy khỏi thành phố khi giao tranh nổ ra - Ảnh: Reuters

Các chính phủ ở Đông Nam Á từng có mối lo trước nguy cơ các chiến binh IS bị đánh bật khỏi Trung Đông sẽ “hồi hương”, nay họ có thêm mối lo khu vực này trở thành căn cứ mới thu hút các chiến binh thánh chiến nước ngoài.

Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia, ông Hishammuddin Hussein, nói: "Nếu chúng ta không làm gì cả, họ sẽ có chỗ đứng trong khu vực này”.

Các quan chức quốc phòng Philippines cho biết, cả 4 nhóm Hồi giáo thân IS đều gửi các chiến binh đến Marawi với ý định thành lập tại thành phố này một chính quyền IS (wilayat) ở Đông Nam Á.

Đảo Mindanao, khu vực bất ổn nhiều thập niên qua bởi các lãnh chúa địa phương, các nhóm phiến quân ly khai, là miếng đất màu mỡ cho hệ tư tưởng IS.

Mindanao, và đặc biệt là Mirawi, là một trong những khu vực người Hồi giáo chiếm đa số ở đất nước Philippines đa số người dân theo Công giáo.

Thuỷ quân lục chiến Philippines tiến vào thành phố - Ảnh: Reuters

Các chính phủ thực tế rất khó khăn trong việc ngăn chặn chiến binh đến Mindanao từ các nước như Malaysia và Indonesia.

Trong báo cáo mới công bố tuần này, Trung tâm Đấu tranh chống khủng bố (CTC) có trụ sở tại New York cho biết, IS đang thúc đẩy các nhóm chiến binh ở Đông Nam Á củng cố và mở rộng sự hiện diện của mình trong khu vực, thông qua việc xử lý quan hệ với các cựu binh thánh chiến của khu vực.

Cuộc tấn công của nhóm Maute là thách thức lớn nhất Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte phải đối mặt kể từ khi ông lên nắm quyền tháng 6/2017. Ông đã tuyên bố thiết quân luật ở Mindanao, vốn là căn cứ chính trị của mình.

Ngày 5/6, Tổng thống Duterte sa thải chuẩn tướng Nixon Fortes, tư lệnh lữ đoàn lục quân ở Marawi.

Theo các nhà phân tích, nguyên nhân vụ sa thải này không liên quan đến cuộc giao tranh đang diễn ra tại Marawi, mà là việc ông Fortes phớt lờ những cảnh báo của tình báo quân đội Philippines rằng các chiến binh Hồi giáo tập trung đông bất thường ở thành phố này.

Thành phố Marawi những ngày đầu tháng 6/2017 - Ảnh: Reuters

Đáng chú ý, Isnilon Hapilon, lãnh đạo lâu năm của nhóm chiến binh khét tiếng Abu Sayyaf, người đang bị quân đội Philippines truy bắt tại Mindanao, tháng 6/2016 đã kêu gọi các tín đồ Hồi giáo trong khu vực gia nhập nhóm của mình nếu họ không thể đi đến Trung Đông.

Cũng từ năm ngoái, Hapilon được tôn vinh là nhà lãnh đạo IS ở Đông Nam Á.

Nhà chức trách Philippines cho biết Hapilon có thể bị thương trong các cuộc đột kích của quân đội chính phủ, nhưng y đã trốn được đến Marawi, và hợp lực với nhóm Maute.

Việt Hưng (Theo Reuters, Business Insider)