Đột phá trong giải quyết khủng hoảng nhập cư ở Đông Nam Á

Những người di cư ngồi trên thuyền chờ đợi để được ngư dân giải cứu ngoài khơi Đông Aceh, Indonesia - Ảnh: AP

Sự đảo ngược lập trường của hai nước, sau nhiều tuần khẳng định người di cư không được cập bờ, đã diễn ra khi hơn 430 thuyền nhân đói lả và suy kiệt được một đội tàu nhỏ của ngư dân Indonesia cứu sống đưa vào bờ tỉnh Aceh, chứ không phải do lực lượng hải quân tuần tra biển “ra tay cứu giúp”.

Một trong những ngư dân dẫn đầu nỗ lực cứu hộ nói rằng khi ông phát hiện các tàu đánh cá bằng gỗ màu xanh lá cây của người di cư và nhìn thấy những người trên tàu kêu cứu, ông đã không cầm được nước mắt.

"Khi đến gần, tôi đã bị sốc. Tôi thấy họ chen chúc trên tàu. Nó khiến tôi không nói nên lời và tôi đã òa khóc khi thấy họ la hét, vẫy tay và dùng quần áo ra dấu”, ngư dân Razali Puteh, 40 tuổi, cho biết. Nhiều người từ trên tàu nhảy xuống nước bơi về phía Puteh, nhưng ông nói họ cứ ở đó để ông về gọi thêm các tàu thuyền đánh cá khác. "Tôi không thể để họ chết, vì họ cũng là con người giống như tôi”, ông Puteh nói. “Nhờ trời tôi đã cứu được hàng trăm mạng sống”, ông thốt lên.

Trong ba tuần qua, hơn 3.000 người Bangladesh cố gắng thoát cảnh nghèo đói và người Hồi giáo Rohingya chạy trốn xung đột sắc tộc ở Myanmar đã chen chúc lên các con tàu đi đến miền đất hứa ở Malaysia và Indonesia. Các nhóm cứu trợ ước tính rằng hàng ngàn người còn đang mắc kẹt trên biển sau khi chiến dịch truy quét bọn buôn người khiến các thuyền trưởng và những kẻ buôn người rời khỏi tàu.

Cuộc khủng hoảng thuyền nhân gay gắt đã thúc đẩy Malaysia triệu tập một cuộc họp khẩn cấp với ngoại trưởng Indonesia và Thái Lan vào ngày 20/5 để tìm giải pháp đối phó chung. Malaysia hiện là chủ tịch luân phiên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).

"Đây không phải là một vấn đề của ASEAN mà là một vấn đề của cộng đồng quốc tế", Ngoại trưởng Malaysia Anifah Aman cho biết sau cuộc họp.

Tình cảnh người di cư từ Bangladesh và Myanmar hết sức thảm thương - Ảnh: AP, Reuters, Getty Images

Theo tuyên bố chung sau cuộc họp, Malaysia và Indonesia "đồng ý cung cấp nơi trú ẩn tạm thời với điều kiện là quá trình định cư và hồi hương sẽ được cộng đồng quốc tế giải quyết trong vòng một năm”.

Phát biểu với các phóng viên tại Putrajaya, Malaysia, Ngoại trưởng Anifah cho biết hai nước sẽ không chờ đợi sự hỗ trợ quốc tế, mà sẽ bắt đầu cung cấp “ngay lập tức” chỗ tá túc cho người di cư.

Phó Tổng thống Indonesia Jusuf Kalla cho biết chính phủ của ông sẵn sàng “cưu mang” người Rohingya trong một năm, còn người Bangladesh sẽ được gửi trả về nước. "Một năm là tối đa, nhưng cần có sự hợp tác quốc tế", ông nói.

Trong khi đó, Thái Lan cho biết họ không đủ khả năng tiếp nhận thêm người di cư bởi vì đã quá tải với hàng chục ngàn người tị nạn từ Myanmar. Bộ Ngoại giao Thái tuyên bố sẽ cung cấp hỗ trợ nhân đạo và sẽ không "đẩy những người di cư bị mắc kẹt trong vùng lãnh hải của Thái Lan ra ngoài khơi”.

VIỆT HƯNG
(Theo AP, Reuters)