Hoang phí… lòng tốt

Tuy nhiên, càng ngày tôi càng lo khi cảm nhận lòng tốt của con bị bạn bè lợi dụng, trong khi cháu cũng không biết việc nào đáng giúp, việc nào không. Đi học, cháu cứ xin tiền tôi mua viết, thước, cục tẩy… Hỏi “sao phải mua hoài?”, cháu bảo “bạn xin nên con cho”, “bạn mượn mà không trả” hoặc “bạn tốt với con nên con phải tốt lại”.

Có khi cháu giấu cha mẹ, nhịn cả ăn sáng để dành tiền giúp bạn. Cháu hầu như ít biết từ chối, kể cả khi bạn cần mượn tiền bạc, quần áo đẹp hay nhờ vả khi bị xe hư, bị ăn hiếp, mâu thuẫn bạn bè… Tôi nhắc cháu cứ mặc bạn, kẻo bạn ỷ lại vào mình, cháu vẫn tiếp tục hoang phí lòng tốt và cảm thấy vui, tự hào. Trong nhật ký, ở phần tự bạch, cháu ghi rõ sở thích là giúp đỡ người khác. Tôi không biết làm sao để điều chỉnh “sở thích” này. Tôi muốn cháu trở thành người tử tế, hữu ích nhưng không dễ bị lợi dụng rồi chịu nhiều tổn thương.

Cẩm Vy (Q.5, TP.HCM)

Chị Cẩm Vy mến,

Khi nhiều người đang lo lắng về sự vô cảm, ích kỷ của giới trẻ ngày nay, khi nhiều cha mẹ đang băn khoăn không biết dạy con sao cho trẻ biết quan tâm đến người khác thì chị thật may mắn có nỗi lo ngược lại. Xin chúc mừng chị. Sự lo lắng của chị mang màu sắc hạnh phúc. Cháu mới chín tuổi nên chưa có kinh nghiệm phân biệt người cần giúp thực sự và người lợi dụng mình. Người lớn đôi khi cũng khó phân biệt đúng sai.

Theo thời gian, cùng với sự trải nghiệm của bản thân và sự dạy dỗ của gia đình, cháu sẽ tích lũy nhiều kinh nghiệm sống hơn. Điều này có thể học được. Nhưng đức tính quý báu “thích giúp đỡ người khác” mà cháu đang có mới thực sự là hạt giống “từ tâm” tuyệt vời mà không phải ai cũng có. Mong chị và gia đình cùng vun đắp cho hạt giống nảy mầm nở hoa.

Để phần nào giúp chị bớt lo con bị lợi dụng, chị có thể dạy cháu nhận biết bạn nào thực sự cần con giúp, bạn nào đang lợi dụng con. Nhưng cách dạy nên là đặt câu hỏi để cháu tự nhận ra sẽ tốt hơn là sự áp đặt quan điểm. Cháu đang ở độ tuổi coi trọng bạn bè nên cha mẹ cần tế nhị và kiên nhẫn khi giúp cháu phân biệt bạn tốt, bạn xấu.

Cũng đôi khi ý nghĩ chủ quan của cha mẹ không sát thực tế hoàn cảnh và tâm lý của con và các bạn, nên có thể dẫn tới nhầm lẫn. Cha mẹ khắt khe, con sẽ lại phải nói dối mỗi khi muốn giúp ai đó thì nguy hiểm hơn là sự lãng phí lòng tốt. Thực ra, lòng tốt không sợ hoang phí chị ạ, chỉ sợ không có lòng tốt mà thôi.

Mong chị khuyến khích, động viên cháu mỗi khi cháu giúp ai đó. Nếu cháu có giúp nhầm hay bị lợi dụng, cha mẹ nhẹ nhàng giúp con rút ra bài học kinh nghiệm. Theo thời gian, cháu sẽ trưởng thành và chín chắn hơn. Nhưng tôi tin lòng tốt vô tư sẽ giúp cháu có nhiều bạn bè, được nhiều người yêu quý và cháu sẽ có nhiều cơ hội để thành công và hạnh phúc hơn, vì cháu có “vốn xã hội” nhiều hơn những người ích kỷ, chỉ biết tính hơn thiệt cho bản thân.

Chúc chị hạnh phúc dõi theo mỗi bước con đi!

 Chuyên viên tham vấn PHẠM THỊ THÚY