Doanh nghiệp Trung Quốc: Phạt hay sỉ nhục nhân viên?

Gây xôn xao gần đây nhất là một công ty trang trí nội thất ở Trùng Khánh. Tổng kết doanh số hằ ng tuần trở thành nỗi ám ảnh kinh hoàng của nhân viên tại đây. Bất cứ ai không hoàn thành chỉ tiêu mặc nhiên phải ăn khổ qua sống trước mặt đồng nghiệp. Họ phải cố nuốt nghẹn những miếng khổ qua đắng nghét chứ chẳng thể nhả ra nếu không muốn bị phạt ăn gấp đôi, gấp ba chỗ khổ qua ấy.

Công ty có 100 nhân viên kinh doanh, đến nay 40 người đã có trải nghiệm “đắng lòng” với khổ qua kiểu này. Một nữ nhân viên tiết lộ, đây không phải lần đầu công ty áp dụng hình phạt xúc phạm danh dự nhân viên. Từng có nhiều hình phạt thậm tệ khác như hít đất, chạy vòng quanh văn phòng, đứng lên ngồi xuống cho đến khi kiệt sức. Không chịu nổi những điều trái khoáy này, 50% nhân viên mới đã nghỉ việc vì họ không muốn sẽ trở thành nạn nhân. Với những người còn lại, khi được hỏi vì sao không phản ứng, nhiều người cúi đầu lặng lẽ, nói rằng không muốn mất việc, hoặc nếu chuyển công ty khác, chắc gì họ không gặp các sếp hà khắc tương tự!

Cuối tháng trước, trong buổi huấn luyện cho 200 nhân viên của ngân hàng thương mại nông nghiệp ở tỉnh Sơn Tây với chủ đề “Đột phá thành tích”, một chuyên gia đào tạo đã “dạy dỗ” bằng hình thức vô cùng phản cảm. Một nhóm nhân viên xuất hiện trên sân khấu vì không hoàn thành nhiệm vụ, và lần lượt sỉ vả bản thân theo yêu cầu của quản lý. Họ tự nhận làm việc yếu kém, không dũng cảm, chưa vượt qua chính mình… và hậu quả là chịu trận đòn vào mông.

Khi đoạn clip phát tán trên mạng, lãnh đạo ngân hàng vội vã yêu cầu đình chỉ chương trình huấn luyện tương tự, giáng chức cả giám đốc điều hành. Chuyên gia đào tạo hôm ấy, huấn luyện viên Jiang Yang (thuộc Học viện Lãnh đạo Thượng Hải) lên tiếng xin lỗi nhưng vẫn bảo vệ quan điểm của mình rằng, biện pháp mạnh nhằm khuyến khích nhân viên cạnh tranh hơn. Những chương trình đào tạo do chuyên gia này thực hiện được tính phí gần 15.000 USD/ngày!

Sau vụ việc ở Trùng Khánh, một luật sư tại đây bức bối lên tiếng rằ ng nhân viên bị ép ăn khổ qua như trên hoàn toàn có thể báo với cơ quan chức năng. Vị luật sư trích dẫn điều 88 Luật Lao động Trung Quốc: “Nếu gây thiệt hại cho người lao động, người sử dụng lao động phải chịu trách nhiệm bồi thường”. Rất nhiều người dân theo dõi tin này trên mạng đồng loạt phản đối sự cam chịu ấy. Luật pháp là thế, nhưng dường như vẫn chưa có biện pháp nghiêm khắc nào buộc các doanh nghiệp chấm dứt hành vi khủng bố tinh thần, xâm hại thể chất người lao động.

Nhân viên bò quanh hồ đến kiệt sức - Ảnh: WEIBO

Tháng Tư năm ngoái, một cửa hàng cho thuê ô tô ở tỉnh Cát Lâm bắt nhân viên không đạt doanh số quỳ bò ngoài đường với chủ ý “đánh” vào lòng tự trọng, gây sức ép, buộc họ quyết tâm hơn. Bao nhiêu ánh mắt ái ngại đổ dồn về phía những nhân viên đáng thương là bấy nhiêu sự bức xúc với những người quản lý kệch cỡm. Chứng nào tật nấy, các công ty vẫn không ngần ngại vi phạm pháp luật vì họ chẳng hề bị cơ quan chức năng “sờ gáy”.

Tháng 10/2015, trên mạng xuất hiện hình ảnh nhân viên kinh doanh của một công ty tại thành phố Trịnh Châu, tỉnh Hà Nam bò la liệt quanh hồ nước rộng vì không đạt chỉ tiêu. Tận cùng của sự hạ nhục là hình ảnh các nhân viên này cúi đầu, ngồi gục tại chỗ. Hay câu chuyện ở một cửa hàng lẩu tại Thẩm Dương vẫn được nhắc đến như ví dụ về thái độ ban ơn mà không ít “ông chủ” ở Trung Quốc hành xử với nhân viên. Một ngày, toàn bộ nhân viên của cửa hàng lẩu phải quỳ ngay ngắn, cúi đầu, lễ phép đồng thanh hô to: “Cảm ơn ông chủ đã cho chúng tôi việc làm”. Chủ cửa hàng thì ngụy biện đây là… văn hóa cảm ơn.

Với suy nghĩ nông cạn rằng sự hà khắc, hình phạt cứng rắn khiến người lao động chuyên chú công việc, tăng tính cạnh tranh, nhiều doanh nghiệp Trung Quốc tự bôi bẩn chính mình, khiến họ trở nên xấu xí trong mắt khách hàng, đối tác.

Thiên Như (Theo Shanghaiist, SCMP, weibo)